کاخ موزه سعدآباد در چرخه تعطیلی

کاخ سعدآباد که برای سعادت ابدی خاندان پهلوی طرح‌ریزی شده بود، 30 سال پیش آزاد شد، تا برای همیشه درهایش به روی مردم باز باشد. اینگونه بود که طرح یکی از بزرگترین و مهمترین کاخ – موزه‌های فرهنگی ایران ریخته شد. کاخ موزه‌ای که این روزها میزبان خوبی برای بازدیدکنندگانش نیست.

صندلی‌های شکسته، میزهای روی هم تلنبار شده، ظرف‌های پلاستیکی یک بار مصرف آب معدنی له شده، با پلاکاردهای خیر مقدم جمع شده که روی آن خاک و باد و باران نشسته، سرنوشت مجموعه‌ای از رستوران‌های کاخ- موزه است که در همان بدو ورود به بازدیدکنندگان عزم جزم کرده برای سه چهار ساعت پیاده روی و دیدار از موزه‌ها هشدار می‌دهد، خیر مقدمی در کار نیست.

کاخ – موزه سعدآباد در دره دربند و شمالی‌ترین منطقه تهران قرار دارد و مساحتی نزدیک ۳۰۰ هکتار داشته و دارای حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، چشمه‌سارها، قنات‌ها، باغستان‌ها، گلخانه‌ها و خیابان و 19 موزه است. بازدید از این موزه در شرایط معمولی نیاز به چند ساعت زمان دارد. اما این خیال را باید از سر بیرون کرد، چون نه از رستوران خبری است، نه از دکه‌ای کوچک برای خرید آب معدنی. نه از وسیله‌ای برای رفت و آمد.

قهوه خانه سنتی بیرون کاخ موزه هم، به دلایل نامعلومی تعطیل شده است. این تعطیلی اما در کنار تعطیلی بلندمدت تعدادی از موزه‌هایی همچون موزه ظروف، موزه بهزاد، موزه مردم شناسی و… رنگ می‌بازد. در کنار قطع صدها چنار و فراموش شدن مراقبت از باغ سعدآباد که نیاز هر روزه به رسیدگی دارد.

بارها و بارها تلاش شد با رییس کنونی کاخ – موزه درباره شرایط و وضعیت آن صحبت شود اما مسئول روابط عمومی هر بار جواب یکسانی می‌دهد: «آقای رییس وقت ندارد.» شاید اگر رییس کاخ سعدآباد وقت داشتند، این سوال مطرح می‌شد: «آیا قرار است، کاخ تعطیل شود و به ریاست جمهوری بپیوندند؟»

قطع درختان سعدآباد ادامه دارد

درخت‌های سعدآباد قصه دردآور و آشنایی برای بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی و محیط زیست است. سعدآباد با اینکه مجموعه‌ای فرهنگی و تفریحی بوده و محیط زیست و درخت‌های آن از جنبه‌ تاریخی و طبیعی ارزشمند است. با این وجود، اگر به تازگی به کاخ رفته باشید، در جای جای آن با جنازه‌های درخت‌های بسیاری رو به رو ‌ شده‌اید.

اتفاقی که چند سال پیش بر سر گلخانه کاخ و تعداد بسیاری از چنارهای آن آمد. گلخانه تخریب شد و جای آن ساخت و ساز صورت گرفت. به نظر می‌رسد، اگر قرار باشد هر ساله این اتفاقات تکرار شود، کاخ از میراث سبز خود تهی می‌شود و تهران یکی از شریان‌های حیاتی تنفسی خود را برای همیشه از دست می‌دهد.

قطع هر درخت در قوانین جمهوری اسلامی تخلف بزرگی به شمار می‌رود و مجازات حقوقی در بر دارد. با این وجود به نظر می‌رسد که این قوانین در سعدآباد زیر پا گذاشته می‌شود اما تا اکنون برای مسئولان آن مجازاتی در بر نداشته است.

اکنون بار دیگر وضعیت باغ سعدآباد به خطر افتاده است. درختان و بسیاری دیگر از گیاهان این مجموعه رو به نابودی می برد. بسیاری از بازدیدکنندگانی که تنها برای قدم زدن و استفاده از فضای طبیعی به سعدآباد می‌آیند، در گفت و گو با خبرگزاری chn درباره شرایط پیش آمده، اظهار نگرانی کرده و خواستار رسیدگی مسئولان به این وضعیت شدند.

رستوران تعطیل!

اکنون بیش از 8 ماه است که از تعطیلی رستوران‌های سعدآباد می‌گذرد. رستوران‌ها آنچنان درب و داغان شدند که به نظر می‌رسد، صاحبان آن طی یک عملیات جنگی تعطیل شده‌اند. شیشه‌های شکسته، یخچال‌هایی خاموش که هنوز چند رانی و آب معدنی در آن باقی مانده، صندلی‌های به این گوشه و آن گوشه پرتاب شده، میزهای شکسته و ظرف‌های بزرگ پلاستیکی که زمانی در آن یخ می‌گذاشتند، هنوز این طرف و آن طرف افتاده‌اند.

زمانی این رستوران‌ها بسیار پررونق بود. آنقدر پررونق بود که همیشه بسیاری از قرارها، ملاقات‌های کاری و بسیاری از برنامه‌های خبری حتی در این رستوران ها برگزار می‌شد. هرچند چندان بی‌حاشیه هم نبود.

در زمان مدیریت عشرت شایق در کاخ سعدآباد، حرف و حدیث‌های بسیاری در مورد درآمد مالی این رستوران‌ها مطرح شد. تعدادی از افرادی که این رستوران‌ها را اجاره کرده بودند. از شرایط قرارداد خود به شدت اظهار نارضایتی می‌کردند. تا اینکه مدیریت کاخ – موزه تغییر کرد. محسن محسنی، رییس کاخ موزه شد. به نظر می‌رسد از اواخر ریاست محسنی رستوران‌ها رو به تعطیل شدن رفتند و قراردادها تمدید نشد.

آمدن مهندس علی عبداله نژاد، رییس کنونی موزه‌ هم تغییری در شرایط وضعیت رستوران‌ها به وجود نیاورد. در حال حاضر کسانی که به کاخ موزه سعدآباد می‌آیند، امکان تهیه هیچ گونه تغذیه و آب معدنی را ندارند. به نظر می‌رسد، دیگر هم قرار نیست که دوباره شرایط مناسبی برای رستوران‌ها مهیا شود. همین مسئله نگرانی را در مورد وضعیت این کاخ و نحوه میزبانیش افزایش می‌دهد.

تعطیلی بلند مدت چند موزه

موزه بهزاد، موزه ظروف و مردم شناسی از جمله موزه‌هایی هستند که مدت زمانی طولانی از تعطیلی آن‌ها می‌گذرد. بارها و بارها مسئولان موزه وعده بازگشایی این موزه ها را داده‌اند اما بیش از یک سال است که وعده‌ها ادامه پیدا کرده است. بارها و بارها شده که بسیاری از گردشگران خارجی تنها بلیط را برای این موزه‌ها را برای بازدید خریداری کرده‌اند اما با درهای بسته این موزه‌ها مواجه شدند.

نه تنها در این موزه‌ها، بلکه طبقه بالای خانه ملت از جمله بخش‌هایی است که بیشتر زمان‌ها تعطیل است. طبقه پایین این موزه هم متعلق به اشیاء تاریخی آفریقاست، معمولا به نمایشگاه اختصاص داده می‌شود. موزه اسناد هم از جمله موزه‌هایی است که بارها و بارها وعده راه اندازی آن داده شده است اما این وعده هنوز هم قالب اجرایی به خود نگرفته است.

در این میان عملکرد مسئولان دو وجهی بوده و سعدآباد این روزها شاهد راه اندازی موزه آشپزخانه کاخ هم بوده است. با این وجود بسته بودن موزه ها در بلند مدت، این مسئله را تداعی می‌کند که روزهای خوشی در انتظار این کاخ نیست.

نداشتن راهنمای آشنا به زبان انگلیسی

موزه سعدآباد نه تنها درختانش قطع می‌شود، رستوران ندارد بلکه راهنمای آشنا به زبان انگلیسی هم ندارد. بسیاری از بازدیدکنندگان خارجی که به این کاخ می‌آیند، با این مسئله معضل رو به رو می‌شوند. راهنماها هر چند که در طول مسیر میان کاخ‌ها وجود ندارند اما همین راهنماها هم به زبان انگلیسی آشنایی ندارند. شاید شما هم با توریست هایی مواجه شده باشید که برای خرید بلیط با چه مشقتی رو به رو هستند و وقتی که سوالی دارند. هیچ کس پاسخگوی آن‌ها نیست.