محمود رحمانی مستند ساز لر، خالق آثاری چون نفت سفید، مدار صفر درجه، ملف گند و مادرم بلوط، است؛ وی عضو پیوسته مستند سازان سینمای ایران به شمار می رود که تاکنون در بیش از 300 جشنواره و رویداد بین الملی حضور داشته است و موفقیت هایی همچون جایزه مشهور روبرتو روسیلینی برای بهترین فیلم مدفست، جایزه ویژه جشنواره مونیخ، جایزه بهترین فیلم بروکسل و جایزه برتر نورنبرگ و نشان ویژه دون خوزه لوای جی ایتالیا را کسب نموده است گفتگوی زیر حول محور مستند و هویت قومی با وی انجام شده است.
لور: تعریف شما از مستند لری چیست؟
این تعریف درگونه های مستند نمی گنجد اما مستندی که مثلا به قوم بزرگ لر از منظر قومی یا زیست بوم بنگرد را می توان جزء گونه قوم نگار محسوب کرد، پس می توان گفت مستندی درباره قوم لر و با احتیاط می توان به فیلم “گراس” اثر شاخص سینمای مستند جهان اشاره کرد که به کوچ ایل بختیاری به سرزمین ییلاقی اش می پردازد.
مستند های دیگری را هم می توان مثال زد که شاعرانه اند وحتی محیط زیستی اند وحتی درلوکیشن های سرزمین لرساخته شده اند امابرای همه جهان اند ونمی توان از آنها با عنوان مستند قوم نگار ویا حتی مردم شناسی یاد کرد شاید اگر فیلمی به مردم لر بپردازد و سراسر پژوهش به خاستگاه این قوم باشد را مستند مردم شناسی با بررسی موردی قوم لر از آن یاد کرد مانند فیم “نانوک شمال”.
لور: مشخصات موردی مستندی را بفرمائید که مخاطب بادیدن آن عنوان لری را بر آن بنهد چیزی شبیه به ادبیات لری
فیلمهایی که هم موضوع و هم فضای بصری و هم کارکتر هایش لر باشند و معرف قوم لر باشد.
لور: دلیل شما از انتخاب قوم لر برای ساخت مستند چیست؟ شنیده ایم شما به ساخت مستند مسعود بختیاری هم اقدام کرده اید.
بزرگترین دلیل شناخت عمیق و همزیستی با موضوع است که باعث عمیق شدن اثر خواهد شد، دغدغه مهمترم ظرفیت های فراوان و اجتماع و اقلیم متنوع است، با این همه من بیشتر مستندهایم با موضوعات غیر از قوم لر بوده و من به عنوان مستندساز تجربی بیشتر دغذغه بیان نو و ساختار جدید هستم.
پروژه مسعود بختیاری ادای دین به سرزمین مادری ام و خود خواننده است که از نظر من درخشان و بی بدیل به شمار میرود، هرچند که حس و خاطره های خوبی از کاست مال کنون داشتم و در کل فیلم یک حس شخصی دارد که خواهیم دید .
تاثیر ساخت مستند در روند هویت طلبی قوم لر چگونه است؟
خیلی موثر و تاریخ ساز است، امروزه فاتحان تاریخ را نمی نویسند مستند ها آن را ثبت می کنند، صادر می کنند و آیندگان از این آثار می توانند هویت زیست بوم، جغرافیای انسانی، خرد فرهنگ ها و خرده روایت ها را استخراج کنند.
پیشنهاد شما برای حفظ و نگهداری هویت لری چیست؟
هویت با فرهنگ سازی بین عموم مردم حفظ می شود و مهمترین پیشنهاد کلان نکردن یک خرده فرهنگ یا ابر روایت ساختن از یک روایت است، در دنیای پست مدرن خرده فرهنگ ها و خرده روایت ها حرف اول را می زنند و فراروایت و روایت کلان جایگاهی ندارد پس ما نباید از خرده روایت ابر روایت و از خرده فرهنگ روایت کلان بسازیم که با این کار و با ایدهآل سازی آن، آن فرهنگ را به طور کلی از بین خواهیم برد. مثل منطق که خرد گراها یا روشنفکرها آن را پیروز هر چیزی می دانستند در صورتی که متفکرین پست مدرن شهود را سرآمد می دانند و من حقیقت را از دل خرده فرهنگ ها می دانم.
تهدیداتی که امروز فرهنگ مردم لر با آن روبروست چیست؟
بیشترین تهدید عقیم شدن فرهنگ، مسایل برون قومی و گاه سیاسی درون قوم است، در زمانی که امپریالیسم نه با هدف از بین بردن خرده فرهنگها بلکه بخاطر تبلیغ کالا و جذب سرمایه جهان را قوم زدایی کند و ابرشهر شکل گیرد که البته این هم بی خواست بومیان امکان پذیر نیست، درهمین جهان حاضر کابوکی و سامورایی و… چگونه بدون واپس گرایی و شونیسم نژادی خود را حفظ کرده اند؟ آری ما هم باید این گونه باشیم.
برگرفته از: سایت لور loor.ir