صدسال از تولد سیاستمدار سوئدی Raoul Wallenberg که بخاطر نجات هزاران یهودی مجاری درجریان جنگ دوم جهانی، اشتهاری بین المللی دارد، گذشت. در نهم ژوئیه ی ۱۹۴۴، حدود یک سال مانده به پایان جنگ جهانی دوم و دراوج انتقال یهودیان مجارستان به اردوگاه ها و کشتارآنها توسط رژیم نازی آلمان، رائول ولن بری ۳۲ ساله با ماموریتی ازسوی وزارت امورخارجه سوئد برای نجات جان یهودیان، وارد بوداپست، پایتخت مجارستان شد. تا این زمان بیش از ۴۳۵ هزار یهودی از روستاها و شهرهای مجارستان به کوره های آدم سوزی آشوویتس فرستاده شده و حدود ۲۳۰ هزاریهودی نیز هنوز دربوداپست بودند.
سفارت سوئد در بوداپست کوشیده بود تا باصدور گذرنامه هایی یهودیان را ازکشورخارج کند، اما موفقیت چندانی به دست نیامده بود، اما رائول ولن بری توانست با تلاش زیاد ده ها هزار یهودی را از مجارستان خارج کرده و آنها را از مرگ نجات دهد.
او در پاسخ به Per Anger مبارزحقوق بشری سوئد و همکار او در سفارت سوئد در بوداپست که در اواخر جنگ از او خواسته بود تا فرارکند و جان خود را نجات دهد، گفته بود که انتخاب دیگری برای او نمانده و باید ماموریت خود را به انجام برساند. و تنها چندروز پس از آن، توسط ارتش شوروی که بوداپست را به تصرف درآورد، دستگیر و به زندانی درمسکو منتقل شد و هرگز معلوم نشد که براو چه رفت و چه سرنوشتی پیدا کرد.
رائول والن بری، با این که درسوئد و در کشورهای دیگراز جایگاه ارزشمندی به عنوان یک قهرمان جنگ برخوردار است، اما برای نسل جوان سوئد، چندان شناخته شده نیست. به این منظور و برای گرامی داشت یاد او نمایشگاهی باعنوان “To me there’s no other choice” «انتخاب دیگری برای من نمانده»، درسوئد و ۶ کشور دیگرجهان برپا خواهدشد و به ویژه در مدارس سوئد، برنامه هایی برای معرفی بیشتر او به عنوان نمونه ای از شجاعت اخلاقی و شهامت به اجرا در خواهد آمد.
سال ۲۰۱۲ درسوئد سال رائول ولن بری نامیده خواهدشد. Olle Wästberg رئیس سابق انستیتوی سوئد و از مسئولان انجام این پروژه می گوید که دلایل زیادی برای این اقدام وجود دارد و به ویژه این که رائول ولن بری نشانه و شمایلی ست از مبارزه ی سوئد برای حقوق بشر.
Stina Mansfeld، مدیر نمایشگاه رائول ولن بری نیز عقیده دارد که سفرهای او دردوران کودکی به همراه پدربزرگ و مادرش، زمینه ی بسیار مناسبی را برای حس مدارا و همدردی در او ایجاد کرد.
نمایشگاهی که درباره ی رائول والن بری درسال ۲۰۱۲ برگزارمی شود، دراستکهلم از روزهای پایانی دسامبر با همکاری وزارت امورخارجه، مرکز تاریخ زنده و انستیتوی سوئد آغازشده است. درمحل این نمایشگاه، کارل بیلدت وزیرامورخارجه به Jill Pettersson از رادیوی بین المللی سوئد گفت که تاکنون درباره ی سرنوشت رائول ولن بری زیاد صحبت شده و به عقیده ی او درسال ۲۰۱۲ باید عمل کرد او و اهمیت آن، بزرگ داشته شود.
به این منظوردرسوئد و همچنین کشورهای دیگر چند سمینار، سخن رانی و مراسم مختلف برگزارخواهدشد و ازجمله کوفی عنان، دبیرکل پیشین سازمان ملل و فردریک راین فلدت، نخست وزیرسوئد در روز ۲۷ ژانویه، سالروز یادمان کشتار یهودیان دراستکهلم سخن رانی خواهندکرد. تمبرجدیدی نیز برای بزرگ داشت او درسوئد منتشرخواهدشد. همچنین حداقل ۵ کتاب درباره ی او در این سال چاپ و منتشرخواه دشد.
محمد عقیلی
پژواک – رادیوی بین المللی سوئد