دیروز توی اخبار کانال یک تلویزیون کشور پادشاهی سوئد از جمله دیدیم و شنیدیم که: تعدادی از فیل های افریقا احتیاج به روانشناس دارند و بایستی هرچه زودتر «تراپی» فیلانه آنها آغاز شود!
داستان از آنجا آب میخورد که یکی دو سال پیش در بعضی مناطق آن دیار کرگدنهایی یافت شدند لت و پار، زخم و زیلی و علیل که اینجا و آنجا افتاده بودند. اما از شکار و شکارچی و یا حتی از درد و مرض رد پایی پیدا نمیشود. جنگلبانان و اینها که با شیر و پلنگ و غیره سر و کار دارند بتدریج متوجه میشوند که کرگدنهای نامبرده یه جورایی له و لورده هم شده اند که این بیشتر موجب تعجب کارشناسان حیات وحش گردید. چطور هیکلی به آن گنده گی له و په میشود و اصولا چرا؟!
اما یک فیلمبردار آماتور گره از کار فرو بسته می گشاید. در فیلم او نشان داده میشود که کرگدنهای مادرمرده را فیل ها به آن روز می اندازند! فیل ها با یک برنامه حساب شده به کرگدن حمله می کنند و تا حد مرگ به او ضربه میزنند و میروند پی کارشان، بهمین سادگی. در پی کشف این حقیقت، تیم هایی از جانورشناسان و متخصصان و هرچه دلتان بخواهد، راه میافتند و فیل های مجرم را ردیابی و شناسایی میکنند. آنها دسته ای فیل جوان هستند توی سن و سال بیست، بیست و دو سال. همانها هستند که مادر کرگدنها را به عزایشان نشانده اند و گویا که هنوز هم پایش بیفتد این کار را میکنند!
شناسایی و گیرآوردن آنها مسئله را پیچیده تر هم میکند و این سئوال پیش میآید که فیل چه پدرکُشتگی میتواند با کرگدن داشته باشد؟ و البته چون جوابی نمی یابند مسئله ابعاد تازه ای می گیرد و پای روانشناس ها هم به جریان باز میشود. آنها هم بنوبه خود مطالعاتی انجام داده و نتیجه می گیرند که فیل های یاد شده ناراحتی روحی دارند یا نمیدانم دچار ضربه روحی شده اند و از مشاهده خشونت در دوران کودکی خود رنج می برند و … بحق چیزهای نشنیده.
ریشه یابی بعدی معلوم میکند که حدود بیست سال پیش که در افریقا جمعیت فیل ها خیلی زیاد شده بود، مسئولین کشورهای فیلخیز! مجبور میشوند که تعدادی از آنها را با شلیک گلوله از هوا از پای دربیاورند و بچه هایشان را هم به جای دیگری منتقل کنند تا تعادل جمعیتی برقرار گردد. این کُشت و کُشتارها البته در جلو چشم بچه فیل ها که آن زمان دو یا سه ساله بودند اتفاق می افتد و آنها شاهد به خاک و خون افتادن والدین خود بوده اند. بازتاب این حادثه به تدریج در بزرگسالی آنها به ناراحتی روحی تبدیل میشود و آنها را پرخاشگر و ستیزه جو میکند. فیل بچه های دیروز به خونخواهی پدر و مادرهایشان راه می افتند و عجالتا از کرگدنها شروع کرده اند!
بهرحال قرار است «تراپی» این فیل ها که طبق تشخیص روانشناسان مربوطه مبتلا به Severe Trauma (ضربه روحی طاقت فرسا) هستند بزودی شروع شود تا به آنها یاد بدهند مثل بچه آدم! زندگی کرده و از خشونت پرهیز کنند.
اینکه مثلا فلان خانم روانشناس چطوری به فیل یاد میدهد تا از انتقام کشی دست بردارد و با له و لورده کردن کرگدن «گنه کرد در بلخ آهنگری- به شوشتر زدند گردن مسگری» را پیشه نکند و فیل های جوان چقدر گوش شنوا داشته باشند، باید ماند و دید. البته هنوز معلوم نیست که میخواهند فیل ها را به مطب روانشناس بیاورند و یا قرار است روانشناس راهی جنگل و دشت های افریقا بشود؟
بنظر میرسد که این غربی های بی درد واقعا بیکارند که وقت تلویزیون را با این صحبت ها پر میکنند. دنیا دارد روی آب میرود، بمب است و سونامی و سیل و توفان نوح و بلای آسمانی و ستم زمینی، آنوقت اینها دم کوتاه فیل را چسبیده اند! گرد و غبار است و میدان جنگ و سر و ته شدن حکومتها و عر و تیز آنها که هنوز دستی به دسته قدرت دارند و موج خون و خفقان و … آنوقت اینها برای ضربه روحی فیل ها نسخه روانشناسانه می پیچند!!
از آنجا که ما در مقابل فیل ها، فنجان هم نیستیم، خیلی طبیعی است که جرات مخالفت با طرح عریض و طویل «به راه راست هدایت شدن فیل ها» نداشته باشیم. اصلا چرا داشته باشیم؟ خدا کند همه فیل های بدقلق صلح را پیشه کنند و جنگل را جای امنی برای زندگی تمام همجنگلان. اما آیا این رسم مردانگی است که «غربی های» موذی از یکطرف آب به آسیاب ظلم حکومتهای خودکامه دنیا می ریزند ولی از طرف دیگر دلشان برای شاخ شکسته کرگدنی کباب میشود؟ آیا بهتر نیست که موقتا «فیل ها» را رها کنند و نسخه ای برای«دیوها» بنویسند تا هر قرمدنگی نتواند بنام حکومت، تسمه از گرده مردم دیاری بکشد؟
البته اگر شهریار بزرگوار به ریش مان نخندد که: ما کجائیم درین بحر تفکر تو کجایی.
محمد حسین زاده