کارون از سرچشمه تا خلیج فارس

زردکوه بختیاری سرچشمه‌شاخه‌ اصلی کارون به شمار می‌رود و این رود پس از طی نمودن مناطق پر پیچ و خمِ کوهستانیِ چهارمحال و بختیاری به دشت خوزستان وارد می‌شود و در ادامه مسیر خود در نهایت، از طریق اروندرود به خلیج فارس روانه می‌شود

کارون از جمله رودهای بزرگ و پر آب کشور است که از شاخه‌های اصلی و فرعی آن از چندین استان منطقه‌ جنوب غربی زاگرس سر چشمه می‌گیرد و پس از طی مسیری طولانی در مناطق کوهستانی زاگرس و دشت خوزستان، سرانجام در ادامه‌ی راه خود به خلیج فارس می‌پیوندد.

این رود بزرگ در طی مسیر طولانیِ خود، همواره حیاتی نو به حوزه‌ پیرامونی خود بخشیده و بیشترین تأثیر را در رشد اقتصادی و شکوفایی این مناطق از جنبه‌های گوناگون داشته و دارد. بدون اغراق شاید بتوان گفت: همچنان که «مصر هدیه‌ی رود نیل» در طول حیات تاریخی و تمدنی خود بوده، دشت خوزستان و حوزه‌های تمدنی کهن آن نیز در طول تاریخ هدیه‌ای سخاوتمندانه از رود همیشه خروشان کارون بوده است.

شاخه‌های اصلی کارون عبارت‌اند از:

1 – آب‌های کوهرنگ و بازُفت در غرب و شمال غربی استان. 2- آب‌های کیار و «ونک» در شرق و شمال شرقی استان 3- رودهای «ماربره» و «خِرسان»در جنوب شرقی و شرق چهارمحال و بختیاری. 4- آب «مُنج» که به کارون میانی می‌ریزد.

کارون با 890 کیلومتر طول، بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه‌ ایران به شمار می‌آید که از چشمه‌سارهای دامنه‌ی کوه‌های ونک و زردکوه دهستان شوراب در 91 کیلومتری شمال غربی شهرکرد سرچشمه گرفته و به نام آب کوهرنگ از دره‌ی شرقی زردکوه به سوی جنوب شرقی روان می‌شود و در دامنه‌ی شمالی کوه «چهل خشت» با دو ریزابه‌ی کوچک آمیخته و پیش از ورود به دریاچه‌ی بند کوهرنگ با یک ریزابه‌ی بزرگ در هم می‌آمیزد. پس از ورود به دریاچه‌ی بند کوهرنگ، بخشی از آب آن توسط تونلی که در کوه «کارکنان» کنده شده، به سرچشمه‌ی زاینده‌رود می‌ریزد و بخش دیگر آن از بند گذشته سپس با دو سه ریزابه‌ی بزرگ آمیخته و پس از پیمودن دامنه‌ی خاوری کوه «قیصری» به دهستان «دو آب» وارد می‌شود.

در دهستان دوآب، نخست با آب دوآب در هم می‌آمیزد و پس از طی دره‌ شرقی کوه «هفت کرتان» به دهستان پشت‌کوه بخش مرکزی شهرستان اردل وارد می‌شود. در این دهستان نخست با آب «کُری» و سپس با آب «تنگ محمود» و پس از آن با رود «سبزکوه» آمیخته و از طریق دره‌ میان‌ کوه‌های «لجن» و سبزکوه (در شمال) و کوه «هولِن» (در جنوب) به شهرستان لردگان وارد می‌شود. رو به روی دماغه‌ی شرقی کوه هولن(هِلن) با رود «کره» آمیخته و به سوی غرب می‌پیچد و با پیمودن دره‌ جنوبی کوه هولن از کنار روستای دشت «ارمند» و «سونک» می‌گذرد و با چند ریزابه‌ی کم اهمیت می‌آمیزد.

این شاخه‌های فرعی در ورود دره‌ جنوبی کوه «دول‌گیر» با آب «سرخون» یکی شده و در یک کیلومتری جنوب شرقی روستای «کبوسی» با آب بازُفت در هم می‌آمیزد و رو به جنوب به دره‌ی میان کوه‌های «شش‌بر»(در شرق) و آتِه» (در غرب) وارد می‌گردد. در انتهای جنوبی دره‌ی مزبور با رود «مُنج» یکی شده و از طریق در‌ه‌ی جنوبی کوه آته به سوی روستای «چِتِه» روان می‌گردد. در یک کیلومتری جنوب غربی این روستا با رود «خرسان» آمیخته و رو به سوی شمال شرقی تغییر مسیر می‌دهد و پس از در نوردیدن بخشی از دهستان میانکوه شهرستان اردل، از استان چهار محال و بختیاری خارج شده و از طریق دهستان «دنباله‌رود» شهرستان ایذه به استان خوزستان وارد می‌شود

کارون در ادامه‌ی مسیر خود در خوزستان، از جنوب شوشتر وارد این شهرستان می‌شود و در شمال شهرستان شوشتر به دو قسمت تقسیم می‌شود که یک شعبه‌ی آن از شرق شوشتر گذشته و به «گرگر» معروف و دیگری از غرب شوشتر گذشته و «شطیط» نامیده می‌شود. رود شطیط در مسیرش به سوی غرب «بند قیر» به رود «دز» پیوسته و در جنوب بند قیر به شعبه‌ی اولیه «کارون» ملحق و به طرف جنوب سرازیر می‌شود و پس از عبور از شهرستان اهواز، وارد شهرستان خرمشهر شده و در نهایت به اروندرود می‌ریزد.

مصب این رودخانه یا دلتای کارون علاوه بر شعب اصلی آن که به اروندرود می‌ریزد، شامل این سه شعبه است:

1- کهنه‌رود: این شعبه ظاهراً قدیمی‌ترین شعبه‌ی مجرای کارون است و از این جهت آن را شط قدیمی نیز گفته‌اند. 2- رودکور: چون قسمتی از آن را گل و لای فرا گرفته به این اسم موسوم شده است. 3- بهم‌شیر(بهمن‌شیر- مخفف بهمن اردشیر) پر آب‌ترین دهانه‌‌های کارون محسوب می‌شود.

این رودخانه مانند «گاماسب» به وسیله‌ی ضمایمی پر آب می‌گردد که معروف‌ترین آن‌ها «آب دیز» یا «آب دز» است که خود مرکب از دو شعبه‌ی شمالی و جنوبی است و چون به وسیله‌ی سد قدیمی که گویا با سنگ قیر محل اتصال این دو شعبه را با کارون ساخته‌اند، از خیلی قدیم بندقیر نامیده شده است. این رودخانه از دو نظر قابل توجه است: یکی از نظر آبیاری و دیگری قابل کشتیرانی بودن آن. همین مزایا باعث شده که یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های ایران محسوب گردد.

رود کارون پی از طی مسیر طولانی خود از سرچشمه‌ی اصلی‌اش در کوهرنگ و زردکوه بختیاری سرانجام از طریق اروندرود به خلیج فارس وارد می‌شود.

متن کامل: http://anthropology.ir/node/8993

3 دیدگاه دربارهٔ «کارون از سرچشمه تا خلیج فارس»

  1. اگه ميشه يه عكس از اون لحظه اي كه كارون به دريا ميريزه روي صفحتون بگذاريد

  2. محمدمراد

    درود بر ستيني ها، اميد وارم شاد باشيد
    كارون در حاشيه ي خود همواره بزرگترين تمدنها را ايجادكرده و در طول تاريخ منبع مهمي براي ارتزاق حاشيه نشينانش بوده است يعني تاثير كارون بر اقتصاد كشور در طول تاريخ قابل تامل است.

  3. بسیار زیبا
    ولی سعی کنید بیشتر آداب ورسوم ایران باستان رو با فرهنگ لر مقایسه کنید چون این فرهنگ کهن حرفهای زیادی برای گفتن دارد
    مثلا چوب بازی که حالا یک رقص محلی به شمار می آید شاید در گذشته یه مبارزه بوده و….پس بیشتر به این نکات توجه فرماییدتا همگان این فرهنگ غنی را بیشتر بشناسند

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

پیمایش به بالا