وزرش اولین باد پاییزی نوید دهنده زمان کوچ است. عشایر بختیاری به این منظور جلسه مالکنون برگزار میکنند تا وظایف اعضا در این سفر مشخص شود.
هنگامی که عشایر بختیاری اولین باد پاییز را حس میکنند در لامردون (میهمانخانه سیاه چادر) یکی از بزرگان ایل جمع میشوند و برای کوچ و مالکنون به شور و مشورت مینشینند. مالکنون جلسهایست که به منظور مشخص کردن شرح وظایف افراد ایل تشکیل میشود. در این جلسه برای تک تک افراد ایل از پیر تا جوان و کوچک و بزرگ وظیفهای تعریف میشود. همچنین زمان و مسیر حرکت ایل در جلسه مالکنون مشخص میشود.
در واقع میتوان از جلسه مالکنون به عنوان نمونهای برای همیاری گروهی نام برد چرا که در این جلسه حتا وظایف دخترکان خردسال هم مشخص میشود. به طور مثال کدام دختر از بزغالهها نگهداری کند و کدامیک مسئول نمکدانهاست. آنهایی که کمی بزرگتر هستند مسئول درست کردن نان تیری میشوند که باید تا بار انداخت ایل برای کوچ، آماده شود. اینگونه است که همبستگی و زندگی گروهی در شرایط بسیار سخت و بدون هیچ امکاناتی به خوبی انجام میشود.
کوچ ایل بختیاری 7 مسیر دارد. جادههای باستانی همچون دزپارت، ایگوت، بازفت، پل خدا افرین، لردگان، کوهرنگ به لبد.
مسیر دزپارت از چغاخور آغاز و تا دوپلان و اندیکا ادامه پیدا میکند، مسیر ایلوگ که نام کوهی در کوهرنگ است و از زردکوه شروع و تا لالی و مسجد سلیمان ادامه مییابد. همچنین مسیر بازفت از جونقان و صمصامی و دیناران به سوی شیمبار و دشت سوسن و لالی میرود.
البته مسیر پل خدا افرین نیز در زمره مسیرهای کوچ قرار میگیرد که گفته میشود تعداد کمی از این مسیر کوچ میکنند. این مسیر از دیناران شروع میشود و به زردلیمه و بعد پل خدا آفرین میرسد و سپس از هوفل پلنگی و دشت سوسن و ایذه میرسند. مسیر لردگان از گندمان شروع میشود و تا لردگان و ده دز و ایذه ادامه پیدا میکند.
در این میان یک شخص به عنوان سلار یا سالار کوچ مشخص میشود و همه از او پیروی میکنند. سلار بیشتر هماهنگ کننده گروههای کوچ است. سلار نیز در جلسه مالکنون تعیین میشود.
در این جلسه همه افراد ایل با یکدیگر عهد میبندند که به وظایفشان خوب عمل کنند. جوانان ایل نیز به رسم دوران قدیم قسم خین و چو میخورند و عهد میبندند که پشتیبان همدیگر باشند. قسم خین و چو یا همان خون و چوب عهدی است که تاکنون شکسته نشده و بدترین و زشترین عمل در بین جوانان بختیاری خیانت به این تعهد است.
جلسه مالکنون با ساز و دهل و رقص دستمال و شادمانی به پایان میرسد و ایل آماده کوچ میشود.
برگرفته از: خبرگزاری میراث فرهنگی