احساس نزدیک شدن به ایام کریسمس و سال نو میلادی در شهری مثل تهران که بیشتر ساکنانش مسلمانند، در همۀ محلات، خیابانها و کوچههای شهر امکانپذیر نیست. برای همین دیدن تنها چند فروشگاه کوچک محل فروش تزئینات کریسمس درشهر تهران برایم تأثیرگذارتر و مهیجتر از دیدن نمونههای اروپایی پررونقتر آن است. شاید همین محدود بودن تعداد محلات مسیحینشین شهر است که آنها را منحصر به فرد میکند و باعث بخشیدن هویت متفاوت به آنها میشود.
یکی از این محلات در مرکز شهر و حوالی کلیسای سرکیس مقدس در خیابان کریمخان زند است. خیابان میرزای شیرازی را میگویم که از جنوب منتهی به بلوار کریمخان زند و از شمال به خیابان شهید مطهری است. این خیابان از جملۀ راستههایی است که نزدیک به ایام کریسمس حال و هوای ویژهای دارد. داخل مغازههای این راسته پر است از تزئینات رنگی کریسمس و لوازم جشنهای میلاد مسیح و کنار پیادهروهایش نیز درختهای کاج مصنوعی و طبیعی چیده شده به فروش میرسند.
[]
بر خلاف تصور عامه، تاریخ برگزاری عید کریسمس برای ارمنیها روز ششم ژانویه است، ولی این روز را بیشتر مسیحیان در کشورهای مختلف در بیستوپنجم دسامبر هر سال جشن میگیرند، البته آسوریهای ایران که کاتولیک هستند نیزهمان ۲۵دسامبر را به عنوان عید جشن میگیرند. دلیل این تفاوت به اختلاف نظر شاخههای مختلف مسیحیان بر سر تاریخ ولادت عیسی برمیگردد. علیرغم این اختلاف نظر، عید کریسمس یا نوئل در این دو روز برای هر دو گروه با شکل و شمایلی مشترک و نمادهایی تقریباً یکسان تجلیل میشود.
غذای عید کریسمس ارمنیهای ایران با غذای کریسمس مسیحیان دیگرمتفاوت است. غذای ارمنی در شب کریسمس (ششم ژانویه) نه بوقلمون، بلکه برنج و کوکوسبزی و ماهی است. برخی از آنها این تفاوت در غذا را متأثر از فرهنگ و سنت ایرانی میدانند. آنها معمولاً روز کریسمس را بعد از بازگشت از کلیسا در خانه و در کنار اعضای خانواده جشن میگیرند. البته گاهی نیز جوانها به صورت دستهجمعی به رستوران میروند.
کارهای مربوط به تزئینات خانه و درخت کریسمس طوری تقسیم میشود که خرید و حمل درختان و بستن سیمها و چراغهای درختها بر عهدۀ آقایان و کارهای ظریفترو تزئینات دیوارها و تهیه و تدارک هدایای زیر درخت کریسمس، بر عهدۀ خانمها باشد. مرسوم است که خانوادههایی که یکی از عزیزانشان را قبل از عید کریسمس از دست دادهاند، آن سال کریسمس را جشن نمیگیرند و آرایش خانه و درخت کریسمس را انجام نمیدهند.
سالهای اخیر به دلیل جلوگیری از آسیب زدن به طبیعت، استفاده از درختان کاج مصنوعی به جای درخت کاج طبیعی توصیه میشود که خود باعث افزایش تنوع در اندازه و شکل و رنگ درختها شدهاست. در دو طرف خیابان میرزای شیرازی میتوان درختهای کاج با رنگهای مختلف را دید. بعضی از آنها سفید هستند، شبیه درخت کاجی که بر رویش برف نشسته باشد. البته مسلم است که این کاجهای مصنوعی هیچگاه عطر کاج طبیعی را ندارند و شاید برای همین است که بسیاری همچنان اصرار به استفاده از کاج طبیعی دارند.
در تهران، پاپا نوئلها که این روزها دیگر نمیتوانند از سوراخ دودکش وارد خانههای چندطبقۀ تهران شوند و هدایا را زیر درخت کریسمس و داخل جوراب بچهها بگذارند، از چند روز پیش در همین راسته، جلو فروشگاهها و یا در کوچه و پسکوچهها البته بدون سورتمه و گوزن دیده میشوند که به بچهها و بزرگترهایی که برای خرید به آنجا آمدند، نوید عید و ایام شادی میدهند و با آنها عکس یادگاری میگیرند؛ کاری شبیه به کاری که حاجی فیروزهای ایرانی در هنگام عید نوروز در کوی و برزن میکنند.
jadidonline.com