غار ميرملاس در کوه سرسرخين شهرستان کوهدشت استان لرستان نخستين غاري است که بر روي ديوار آن رنگين نگاره هايي به جا مانده از 12 هزار سال پيش يافت شده، با اين حال اما به دليل عدم محافظت از اين غار چندي پيش بخشي از سنگ نگاره هاي آن توسط فرد يا افرادي بريده شد و به سرقت رفت.
غار ميرملاس با فاصله اي حدود 30 کيلومتر از شهر کوهدشت قرار دارد و نقاشي ها و نگاره هايي که بر ديواره هاي جنوبي و شمالي اين غار باقي مانده بيشتر صحنه هايي از رزم، شکار، انسان و حيوان را نشان مي دهد. نقوش حيواناتي چون گوزن، گاو، سگ، روباه و خصوصا اسب و سوار در حال تيراندازي و شکار و موضوعات رزمي با رنگ هاي قرمز و سياه بر ديواره اين غار ديده مي شود که در ميان سنگ نگاره هاي باستاني کشور ايران بي مانند است.
در رابطه با اهميت و ارزش غار ميرملاس همين بس که پروفسور گيرشمن باستان شناس شهير با مشاهده عکس ها و اسلايدهاي آن، گفته است: “کشف نقاشي ها در يک غار لرستان مطلبي حايز اهميت است، طي تمام تجسس هايي که درباره کاوش هاي مربوط به غارهاي ايراين انجام يافته است اعم از آنچه اينجانب در کوههاي بختياري به عمل آورده ام و يا آنچه در بيستون و البرز و کوههاي خراسان انجام شده، همچنين آنچه به وسيله دانشمندان آمريکايي در افغانستان صورت پذيرفته در هيچ جا نقاشي هايي بر روي بدنه سنگ کوهستان ديده نشده است و از اينجا اهميت موضوع به خوبي روشن مي شود.”
با اين وجود اما هيچ گاه انگونه که بايد از سنگ نگاره هاي بي بديل غار مير ملاس محافظت و نگهباني نشد، به گونه اي که در دوره هاي مختلف و به ويژه در سال هاي اخير آسيب هاي جبران ناپذيري به اين يادگاران تاريخي وارد شده است، در جديدترين رخدادي که بر سنگ نگاره هاي 12 هزار ساله رفته است، بخشي از آن توسط فرد يا افرادي به صورت تعمدي بريده شده و به سرقت رفته است.
در تصاوير جديد برداشته شده از غار ميرملاس محل اين بريدگي که قطر ان به حدود 25 تا 30 سانتي متر نيز مي رسد به وضوح ديده مي شود. گفته مي شود عامل يا عاملان اين سرقت و تخريب آثار تاريخي با علم به ارزشمند بودن سنگ نگاره هاي ميرملاس بخشي از نقش و نگارهاي ان را با خود برده اند.
متاسفانه آسيب هاي اين سرقت تنها به همين مورد خلاصه نمي شود، چرا که علاوه بر اين بخش هاي زيادي از اين سنگ نگاره ها در حين عمليات بريدن آن تخريب شده و از بين رفته است. داريوش ابراهيمي فعال ميراث فرهنگي و از اهالي شهرستان کوهدشت با تاييد اين خبر به خبرگزاري ميراث مي گويد: ” متاسفانه اين مسئله آسيب زيادي به سنگ نگاره هاي ميرملاس وارد کرده است، همچنين در طول زمان هاي گذشته، يادگاري نويسي و ديگر آسيب هاي مختلف که عوامل انساني داشته نيز به اين غار آسيب زده است.”
ابراهيمي همچنين مي افزايد: ” چندي پيش تنها تابلوي راهنماي اين غار توسط افراد بومي از جا کنده شده و روي ان رنگ پاشيدند، تنها جاده دسترسي به غار نيز خاکي است و همين مسئله دسترسي دوست داران ميراث فرهنگي و گردشگران به ان را دشوار کرده است. به همه اين عوامل بايد عوامل طبيعي آسيب زا را نيز اضافه کرد، چرا که بارش باران و برف و نبود محافظ براي سنگ نگاره هاي باعث شده است نفود آب پشت سنگ ها را تخليه کرده و موجب سقوط آنها بشود.”
مک بورني استاد دانشگاه کمبريج نيز در بيان اهميت اين نقوش گفته است: “اهميت نقوش مذکور از اين جهت است که آنها نخستين تجليات ذوق هنري مردمان غارنشين منطقه کوهدشت لرستان به شمار مي رود. بعد ها هنر همين مردم به تدريج تکامل يافت و به نسل هاي بعد منتقل شد تا اينکه در هزاره نخست پيش از ميلاد تجلي اين هنر قديمي با چنان مهارت و تکامل ويژه اي بر روي اشياي برنزي لرستان ظاهر شده است که آنها از لحاظ تکنيک و صنعت به عنوان نشانه اي از هنر فلز کاري و به نام برنز لرستان معروفيت جهاني پيدا کرده است”.
گفتني است غار ميرملاس پس از غار” لاسکو” و “کرکس” در فرانسه سومين غاري است که در جهان نگاره هايي رنگين بر روي ديواره هاي خود دارد.
برگرفته از: خبرگزاری میراث فرهنگی