غزلی به گویش بختیاری

سردیـاری به یونو نید و پـیـا نیبوهِه- هرکه چوقا به وَرِس کِرد و به پـا کِرد دَبیـت.

سرودن شعر به گویش های محلی و منطقه ای بعلت محدود بودن ذخیره لغات در این گویش ها غالبا کار دشواریست و باصطلاح گاو نر میخواهد و مرد کهن. سراینده شعر محلی برخلاف گوینده ملی، مجبور است در فضای کمتری از کلمات و واژه ها مانور بدهد ضمن اینکه باید پیام خود را با ظرافت به شنونده برساند. اما بهرحال، آب روان راه خود را به رودخانه پیدا میکند.

 ————————————————————————————————————

سروده: شادان شهرو بختیاری

فِنگ ایباره زِ کَدِت , فیـس نشستـه مِنـه تیـت

مِنه تـی در ننشیـن زلـف کِـرِنجِـت نـده پیـت

 

هیـچ دونی که قشنگ تر زِ تو هــم هِد بـازم

ئی همه عشوه فروهدِن به خــدا نوبره سیت

 

دلبـریـنِـه زِ کـــه آمـوخـتــی ای غیــرت ایــل

شک نـــدارُم که تو پرورده ی داتی یا بـوتیـت

 

ئی دِلُـم پـالــه ی خیـن ِ یِـه پِـرِه نُـوو بـده بِـم

گُسنُمِـه چاره چِنِه , بِل بِخـورُم خیــن و تیلیت

 

سردیــــــاری بــه یـونـــو نیـد و پـیـا نیبـوهِــه

هر کـــه چوقا به وَرِس کِرد و به پـا کِرد دَبیـت

 

هون ایگُن میره که وَختی کَدِه وا مِردی بَست

هیـچ نَهلِـه کــه بـه گوشِـس بِکُنِن زَنگَـل فیت

 

گُدُمِـس چـی سَیِ پا سوهـده نَکُـن رَم زِ وَرُم

خنده ای کِرد که شهرو چه اگوی تُف مِنه ریت

 ——————————-

 ترجمه برخی لغات :

 فِنگ = فتنه

ایبارِه = می بارد

کَدِت = کمرت

فیس = ناز , افاده , عشوه

تیت = چشمت

مِنه = توی ِ

تی دَر = چشم در , وسط در حیاط

کِرِنجِت = زلف مجعد را می گویند کِرنج ( زلف مجعدت )

پیت = خم , تاب

نده پیت = خم نده , تاب نده

هِد = هست

ئی همه = این همه

فروهدِن = فروختن

سیت = برایت

دلبرینِه = دلبری را

داتی = ( دا = مادر ) ( پرورده ی داتی = پرورده ی مادرت هستی )

بوتیت = خاله ات

پاله ی = کاسه ی ( پاله و پیاله در لری یعنی ظرف . کاسه )

خینِ = ( با کسره ی نون یعنی خون است )

یه پِرِه نُوو = یک پاره نان

بده بِم = بده به من

گُسنُمه = گرسنه ام است

بِل = بگذار ( بِهل , بِل = هر دو یک معنی میدهند )

تیلیت = خرد کردن نان مثلآ درماست و یا آبگوشت را گویند

سردیاری = سرشناسی

یونو = اینها

نید = نیست

پیا = جوانمرد , مرد متشخص و جوانمرد

نیبوهه = نمی شود , نخواهد شد

چوقا = تن پوش بختیاری ها

به وَرِس کِرد = به تنش کرد , پوشید

دبیت = شلوار پاچه گشاد بختیاری ها را دبیت گویند

هون = او را

ایگُن = می گویند

میره = مرد ( جنس مذکر )

وَختی = وقتی

کَدِه = کمرش را

هیچ نَهلِه = هیچ نگذارد

گوشِس = گوشش

زنگَل = زنها

فیت = پچ پچ زنانه ( حرف های تحریک آمیز زنانه در گوش مرد ) فیت فیت کردن یعنی زیر گوش کسی حرف زدن

گُدُمِس = گفتمش

چی = مثل , مانند

سَیِ = سگ ِ

پاسوهدِه = پا سوخته

رم = فرار

ز ِ وَرُم = از برم

ریت = رویت