غار کوگان که در زبان محلی «غار کوگو» خوانده میشود، در ۵۲ کیلومتری جنوب شرقی خرم آباد در روستای خوش آب و هوایی به همین نام قرارگرفته است.
غار کوگان جزو غارهای چند طبقه است که دسترسی بسیار سختی دارد و رسیدن به آن بدون تجهیز به امکانات و وسایل کوه نوردی و غار نوردی دشوار است. این غار دژ مانند که تمام آن با حجاریهای طاقت فرسا به وجود آمده به استناد سکه هایی که در اطراف آ ن به دست آمده است به دوره اشکانیان تعلق دارد و طی قرون متمادی به عنوان یک محل سکونت دائمی مورد استفاده قرار گرفته است.
غار کوگان که در ارتفاع ورودي آن از کف تراز دره مجاورش بيش از 50 متر است پس از 220 پله و مسيري در حدود 150 متر طول در سالهاي 86 و 87 توسط سازمان ميراث فرهنگي بر مسير سخت گذر قديم آن احداث شده که مي توان از اين طريق وارد غار شد. این غار در دو طبقه با تاقها و دهليزهاي ارتباطي با هنرمندي خاص حجاري شده است و داراي معماري صخره اي منحصر به فردي است که از نظر کارکرد به ظاهر به عنوان معبد براي پرستش ميترا در آئين مهر پرستي از آن استفاد مي شده است.
ورودی غار به صورت چهار گوش در اندازه 50/2 در 20/2 متر است و به سمت شمال باز می شود. غار شامل دو طبقه است که طبقه اول آن از چهار اتاق و فضاهای مرتبط به هم تشکیل شده است. طبقه دوم غار 40/3 متر بالاتر از کف قسمت اول غار است. این غار دارای اتاقهایی جهت استفاده بوده و نمونه ای از معماری صخره ای اشکانی است .
مساحت کلی فضاهای تعبیه شده در این غار دست ساز حدود 281 متر مربع است و از نکات قابل تأمل در این غار وجود مخازن آب در داخل اتاقهاست.
این غار مربوط به دوره اشکانی (پارتی ) به شماره 2660 در فهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده است
محمد رحیمی راد (کوگانی)
