حوزه جغرافيايي : محدوده جغرافيايي لرها شامل قسمت وسيعي از جنوب غربي و جنوب ايران است كه از نواحي بندر بوشهر و نيز كوهمره سرخي در جنوب غربي شيراز شروع و تا نواحي مرز ايران و عراق ادامه مي يابد .
جمعيت : ارائه آمار دقيق درباره حمعیت لرها به دو دليل اساسي دشوار است دليل اول آن كه تاكنون آماري از جمعيت لرها در دست نداريم دليل دوم پراكندگي لرها در مناطق وسيعي از ايران است مثلا در استان فارس لرها نه تنها در مناطق مختلف اين استان زندگي مي كنند بلكه گروههايي از آنها در شهر شيراز به طور پراكنده به سر مي برند.
در استان خوزستان نيز به همين گونه است گروههاي لر با توجه به جمعيت آنها به ترتيب عبارتند از : لرهاي لرستان ، لرهاي بختياري ، لرهاي كهگيلويه و بوير احمد ، لرهاي استان فارس ، لرهاي خوزستان ، لرهاي استان بوشهر ، لرهاي استان همدان ، لرهاي استان ايلام ، استان همدان ، لرهاي هرمزگان ، لرهاي استان قزوين ، لرهاي استان مركزي و لرهاي استان قم .
منشا و هويت قومي لرها: اكثريت مورخین بر اين قول هستند كه لرها از اصل و تبار آريايي و بنابراين ايراني هستند و پيش از ورود تازيان و ترك و تاتار در اين سرزمين بوده اند. «راولينسون» مي نويسد زبان آنها از فارسي قديم گرفته شده است كه با پهلوي زبان ساساني تجانس ولي از جهاتي با آن تفاوت دارد حال كه مي توانيم به احتمال قوي قبول كنيم كه ايشان بازماندگان نسل و نژادي اصیل هستند ، پس احتياجي به اين گفتار نيست كه بعضي از نويسندگان اصل آنها را از ناحيه باكتريا (بلخ) پنداشته اند و همين قدر كافي است كه اعتراف كنم آنها را نسل و نسب ايراني هستند و از قرنها پيش در نواحي كوهستاني خويش زيسته اند .
زبان: زبان يكي از مهمترين عوامل تعيين كننده هويت قومي به شمار مي آيد از اين رو بررسي آن براي شناخت منشا قومي ضروري است. آن چه مسلم است زبان لري مشتق از زبان پارسي باستان است «راولينسون» اين واقعيت را حدود 160 سال پيش در سفر به لرستان و بختياري به درستي دريافته بود. بررسي زبان لري كه در بخش مطالعات خاور نزديك در دانشگاه هاروارد صورت گرفت حاكي از پيوند نزديك اين زبان با زبان فارسي است همچنين بررسي ساخت دستوري و واژگاني گويش لري بوير احمدي و فارسي بيانگر اين واقعيت است كه هر دو از پارسي ميانه ساساني منشعب شده اند پارسي ميانه ساساني نيز به نوبه خود دنباله پارسي باستان بوده است .
بررسي هاي خصوصيات جسماني لرها به وسيله «دانيلو» ، «ريپلي» و «هنري فيلد» نيز نشان داده است كه لرها قومي ايراني الاصل هستند دانيلو معتقد است كه : ((لرها خالصترين قبايل ايراني مي باشند …. ) ريپلي نيز بر اين باور است كه: (( نوع ايراني خالص فقط در دو ناحيه پيدا مي شود يكي در ميان مردم فارس اطراف تخت جمشيد و ديگري در ميان لرها يا كوه نشينان مغرب.)) اكنون شكي نيست كه لرها شعبه اي از قوم پارس هستند همچنين مي دانيم كه پارسها در هزاره اول پيش از ميلاد به ايران وارد شده اند حال اين پرسش مطرح است كه سرنوشت اقوامي چون ايلاميان (علاميان) و كاستي هاي كه پيش از آمدن ايراني ها در مناطق لر نشين زندگي مي كرده اند به كجا انجاميده است و رابطه آنها را با لرها چگونه مي توان تعبير كرد؟
در پاسخ به اين پرسش مي توان گفت كه ايلاميان و كاستي ها با گذشت زمان جذب اقوام ايراني شده اند به عبارتي ديگر، به تدريج زبان، دين و فرهنگ پارسي ها به جاي زبان، دين و فرهنگ آنها نشسته است بر اين اساس پس از استقرار پارسي ها سه گروه يعني ايلاميان (علاميان) كاستي ها و پارسها با فرهنگهاي متفاوت در مناطق لر نشين زندگي كرده اند اما پس از غلبه پارسها سرانجام هويت ايلاميان (عيلاميان) و كاستي ها دگرگوني يافت و هر سه قوم با هويت و احدي يعني پارسي ظاهر شدند .
بنابراين چنين به نظر مي رسد كه تا پيش از استقرار اسلام در ايران زبان پارسي ميانه (پهلوي ساساني) كه از زبان پارسي باستان مشتق شده بود زبان اصلي بوده است هر چند امكان دارد كه گروههايي از ايلاميان هنوز به زبان اصلي گفت و گو كرده باشند اما در قرون اوليه اسلامي تحولاتي صورت گرفت كه سرانجام منجر به پيدايش هويت قومي جديد در بين شاخه اي از پارسها شد كه به عنوان لر شناخته شدند يكي از مهمترين عوامل در پيدايش لرها همانا انشعاب در زبان پارسي ميانه و پيدايش گويشهاي تازه اي چون فارسي،لري و ديگر گويشها بوده است.
ديگرآنكه در همين زمان است كه نام لر بر ساكنان زاگرس مياني گذاشته مي شود از آن گذشته پذيرفتن اسلام نيز در شكل گيري هويت تازه كاملا موثر بوده است زيرا ركن اساسي فرهنگ مردم اين سامان را تشكيل داده است بنابراين مردمي كه امروز به عنوان لر شناخته مي شوند از تركيب سه گروه يعني ايلامي ها (عيلامي ها ) كاستي ها و پارسها پديد آمده اند اما مهمترين عوامل موثر در هويت قومي لرها همانا زبان، فرهنگ و آداب و رسوم، لباس و احساس همبستگي قومي و دين هستند.
تاريخ : گذشته لرها با منطقه زاگرس مياني گره خورده است زاگرس مياني به منطقه اي مي گويند كه ميان شيراز و كرمانشاه -ايلام قرار دارد واستانهاي لرستان و ايلام ، بختياري كهگيلويه – بوير احمد و نيز شهرستان ممسني را در بر مي گيرد اين منطقه يكي از مناطق كهن جهان به شمار مي رود كه در طول چهل هزار سال گذشته همواره جوامع انساني و فرهنگهاي مختلفي را در دل خود پرورانده است و شاهد مراحل مختلف تكامل فرهنگ از ديرينه سنگي ميانه سنگي و نو سنگي تا مرحله شهر نشيني و تمدن بوده است آشكار است كه بررسي پيشينه لرها كه از بازماندگان اقوام گوناگون چون ايلاميان كاستي ها پارسها و نيز اقوام پيش از آنها هستند و نيز از آن رو كه اين اقوام به علت نبود خط ناشناخته مانده اند كاري دشوار خواهد بود.
منبع: www.hamtabar.ir