دفتر حفاظت از حیات وحش سازمان ملل متحد در اجلاس اخیر خود در دوحه قطر اقداماتی را برای حفاظت از یک گونه سمندر نایاب که در غرب ایران زندگی می کند تصویب کرد. به گزارش آنتوان بلاو گزارشگر رادیو اروپای آزاد –رادیو آزادی نسل این نوع سمندر آبی در سال های اخیر به خاطر گسترش تجارت جانداران نایاب از طریق اینترنت به شدت در معرض خطر قرار گرفته است.
این سمندر آبی که فقط در بخش های محدودی از کوهستان های غربی ایران و در منطقه لرستان یافت می شود، به سمندر لرستانی مشهور است و یک گونه کمیاب و زیبا از جانوران دو زیست است. پوست این سمندر با نقش و نگارهای موزائیک گونه سفید و سیاه روی پشت آن و نوارهای قرمز و نارنجی رنگ روی پوست شکم و پا زیبایی منحصر به فردی دارد.
اما زیبایی این نوع سمندر اکنون به دلیل اصلی انقراض نسل آن بدل شده است. حدس زده می شود که در سال های اخیر به دلیل گسترش تجارت این جانور کمیاب از طریق اینترنت جمعیت آن حدود ۸۰ درصد کاهش یافته و در حال حاضر شاید فقط هزار مورد از این نوع سمندر در محیط زیست طبیعی ان باقی مانده باشد.
در اجلاس نمایندگان ۱۷۵ کشور عضو کنوانسیون مبارزه با تجارت جانوران در حال انقراض که در روزهای اخیر در دوحه قطر برگزار شد و روز ۲۵ مارس به پایان رسید پیشنهاد ایران برای ممنوعیت کامل تجارت بین المللی سمندر لرستانی به تصویب رسید.
ارنی کوپر نماینده اداره کنترل تجارت حیات وحش کانادا به رادیو اروپای آزاد گفت که سرنوشت این نوع سمندر ناشناخته ایرانی نمونه برجسته ای است از تاثیر تجارت گسترده حیوانات نایاب از طریق شبکه اینترنت.
وی افزود :«این حیوان ممکن است از طریق اینترنت به بهای ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار به فروش برسد. شاید اکثر مردم حاضرنباشند چنین مبلغی را برای یک سمندر پرداخت کنند ولی از طریق اینترنت بالاخره می توان چند صد نفری را پیدا کرد که حاضرند چنین مبلغی را بپردازند. بنابراین شبکه اینترنت در ایجاد یک بازار غیرقانونی برای عرضه و فروش این نوع جانور نایاب نقش تعیین کننده ای دارد.»
در سال ۲۰۰۶ دفتر مبارزه با تجارت غیرقانونی جانوران در حال انقراض سمندر لرستانی را که محل زیست آن در چند رودخانه زاگرس مرکزی در فهرست گونه های جانورانی قرار داد که خطر انقراض به شدت آنها را تهدید می کند.
در همان سال تحقیقاتی که توسط اداره کنترل تجارت حیات وحش کانادا انجام شد نشان داد که حداقل در ۱۰ وب سایت سمندر نایاب لرستانی به فروش می رسد. یک شرکت اوکرائینی در وب سایت خود نوشته بود که فقط طی یک سال حدود ۲۰۰ مورد از این گونه را فروخته است.
دلسوزان حیات وحش می گویند جانداران نایاب و اجزا بدن آنها بطور مستمر از طریق وب سایت های گوناگون روی شبکه اینترنت معامله می شوند و فروشندگان و خریداران از بازار غیرقانونی تجارت این جانداران کمال سوء استفاده را می کنند.
به گفته ارنی کوپر نماینده اداره کنترل تجارت حیات وحش کانادا اکنون اینترنت به یکی از بزرگترین تهدیدها برای جانوران در حال انقراض بدل شده است.
وی می فزاید: «اینترنت یک بازار بسیار گسترده را خلق کرده که هر کسی با هزینه بسیار کمی می تواند محصول و کالای خود را در آن عرضه کرده و با میلیونها نفر مشتری بالقوه تماس برقرار کند. با این روش یافتن مشتری برای کالاهای گرانقیمت و یا کالاهای بسیار ویژه و نایاب کار ساده ای است.»
براساس نتایج یک تحقیقات سه ماهه که در سال ۲۰۰۸ توسط بنیاد جهانی حفاظت از حیوانات انجام شد حدود هفت هزار جانور از طریق حراجی های اینترنتی ، آگهی های درج شده در وب سایت ها و یا چت روم ها در آمریکا ، روسیه ، اروپا، چین و استرالیا به فروش رفته اند. بخش اعظم آنچه که معامله شده است عاج محصول آفریقا بوده ولی علاوه بر آن پرندگان نایاب و محصولات دیگری مثل استخوان ببر و پوست حیوانات حفاظت شده یی مثل خرس قطبی و یوزپلنگ نیز به فروش رفته اند.
مدافعان حیات وحش می گویند ابعاد این مشکل چنان گسترده است که ارزیابی دقیق را ناممکن می سازد و مبارزه با تجارت حیوانات در شبکه اینترنت برای جامعه بین المللی یک چالش دشوار است.
در جریان اجلاس دفتر حفاظت از حیات وحش سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه یی از تمام کشورهای عضو این کنوانسیون خواسته شد تا اقداماتی را در زمینه مبارزه با تجارت حیوانات در شبکه اینترنت انجام داده و بخش ویژه یی از نیروی انتظامی و دستگاه قضایی خود را به تمرکز روی این مسئله اختصاص دهند.
پل تاد مسئول تبلیغات بنیاد جهانی حفاظت از حیوانات در گفتگویی از محل اجلاس اخیر در دوحه قطر با رادیو اروپای آزاد – رادیو آزادی گفت که مصوبات این جلسه نشان می دهد کشورهای عضو متوجه شده اند که تجارت اینترنتی حیوانات یک موضوع مهم است و باید با آن برخورد شود.
وی افزود: «این مصوبات از کشورهای عضو می خواهد که عملکرد خود را مورد بازبینی قرار داده و با توجه به واقعیات امروزی دنیای اینترنت کارکرد خود را بهبود بخشد. بسیاری از کشورهای عضو این کنوانسیون مقررات مربوط به مبارزه با تجارت حیوانات را در دهه های گذشته تنظیم کرده اند و این سال ها قبل از گسترش اینترنت و امکانات آن برای برقراری ارتباط در مقیاس جهانی بوده است.»
در اجلاس دفتر حفاظت از حیات وحش سازمان ملل متحد نمایندگان کشورهای عضو خواستار کنترل موثرتری در زمینه صید بی رویه کوسه ها شدند. همچنین با درخواست کشورهای زامبیا و تانزانیا برای فروش عاج خود مخالفت شد که دلیل آن نگرانی از احتمال جمع آوری بخشی از این محصولات از طریق قاچاق بود.
تجارت عاج در سال ۱۹۸۹ ممنوع اعلام شد ولی از آن زمان تاکنون فقط در دو مورد و آن هم به کشورهایی که ثابت کرده اند که مقررات مربوط به حفاظت از حیات وحش را اجرا می کنند اجازه داده شده است که این نوع کالا را به فروش برسانند.
تا آنجا که به بخش خصوصی باز می گردد، ebay که بزرگترین وب سایت عرضه و فروش کالا از طریق اینترنت است، در سال ۲۰۰۸ برای محدود کردن تجارت غیرقانونی عاج این محصول را به طور کامل در وب سایت خود ممنوع کرد.
اما اقدامات دیگر برای افزایش حفاظت از جانوران در حال انقراض به نتیجه نرسیده است.
به عنوان مثال طرح مربوط به کنترل تجارت مرجانهای سرخ و صورتی که از آن برای ساخت جواهرات استفاده می شود و به شکل گسترده ای روی شبکه اینترنت به فروش می رسد با مخالفت روبه‌رو شد. دلیل مخالفت نگرانی از تاثیر این محدودیت ها بردرآمد ماهیگیران فقیری است که این گونه آبزی را صید می کنند.
پیشنهاد بین المللی برای ممنوع کردن تجارت پنج نوع متفاوت از کوسه ها و ماهی تن بلوفینا که در آب های اقیانوس اطلس زندگی می کنند و به خاطر صید بی رویه در حال انقراض است با مخالفت روبه‌رو شد. همچنین پیشنهاد مشابهی برای ممنوع کردن تجارت پوست و اعضای بدن خرس های قطبی نیز به تصویب نرسید.
بر گرفته : از سایت بی بی سی