عيد پاک، يکي از عيدهاي بزرگ مذهبي است که در رابطه با زمان برگزاري و چگونگي فلسفهي وجودي آن، که در اول بهار اتفاق ميافتد ، اهميت فراواني دارد. ميگويند که، حضور اين عيد در اين بُرش زماني به معني پيروزي زندگي و عشق بر مرگ و نفرت و بدي است. در زبان سوئـدي به عيد «پاک»، «Påsk – پُسک»، مي گويند.
واژهي «Påsk»، يک واژهي عبري است و در حقيقت شکلي از کلمهي لاتين «Pasach» است، که «Paska» تلفظ ميشده. در «يونان» و «روسيه» نيز همين واژه را مورد استفاده قرار ميدهند. در زبان انگليسي چندين کلمه را بهکار ميبرند که باز هم ريشه در لغت «Pasach» دارد، مانند «Paschal» و «Passover».
در کشورهاي ديگر رايجترين واژه،Easter»» و در زبان آلماني، «Ostern» است که باز هم ريشه در زبان عبري دارد. واژهي اخير،«Ostern» که در زبان آلماني استفاده ميشود، به نام خدايبانوي «Ostra» برميگردد.
زمان عيد «پاک» معمولا در فاصلهي 22 مارس تا 25 آوريل است. بايد گفت که در سال 325 ميلادي، مراسم عيد «پاک» مسيحي از مراسم يهودي جدا شد و زمان مشخصي را به خود اختصاص داد. اين زمان، دقيقاً پس از اول فروردين، 20 يا 21 ماه مارس است که با اعتدال ربيعي که برابري روز با شب است، انطباق پيدا ميکند. پس از اين روز است که منتظران عيد «پاک» در اولين يکشنبهي پس از ديدن ماه کامل و يا «بدر»، مراسم عيد «پاک» را به جا مي آورند. به همين دليل است که تاريخ برگزاري اين عيد متغير است.
در سوئد و کشورهاي اروپاي شمالي، پيش از گرايش به دين مسيح، مردم، خدايان خاص خود را پرستش ميکردهاند و جشنهايي هم که در اين کشورها از جمله سوئد برگزار ميشده، در رابطه با تغيير فصلها و دگرگوني طبيعت و يا کشت و برداشت محصول بوده است.
موضوع تأمل انگيز آنست که در اين کشورها نيز جشني بزرگ و باشکوه در آغاز بهار و درست زماني که طول روز و شب برابر ميشده و طبيعت رو به نور و گرما ميرفته، برگزار ميشده است. مردم براي کشت بهتر و پربارتر محصولات خود، معمولاً حيواني را قرباني ميکردهاند. برگزاري اين سنت شباهت بسياري با مراسم فديه دادن ايرانيان قديم به خداي باران و باروري دارد. حتي مراسم سيزده بدر که با رفتن به صحرا و انداختن سبزه در آب توأم است، ريشه در همين باور دارد.جمعهي طولاني، در هفتهي عيد «پاک» به روزي گفته ميشود که عيسي مسيح به صليب کشيده شده است. در چنين روزي، مردم براي همدردي با پيامبر خود روزه ميگرفتند و يا بسيار کم ميخوردند
امروزه افراد زيادي نيستند که ترس و وحشتي را که مردم در دوران کهن، در سرزمين هاي اروپاي شمالي از جادوگران داشتند به خاطر داشته باشند. به ويژه زماني که فرزندانشان در اين دوره، به تقليد از جادوگران آن زمان، خود را به صورت عجوزه يا جادوگر عيد پاک «Påskkäring» در ميآورند و با دسته جارو، کتري و يا قهوهجوشي در دست و صورتهاي نقاشي شده، خوشحال و شادمان در راهروها و کوچهها ميدوند و از خانههاي مردم تقاضاي ميوه، شيريني و شکلات ميکنند.
در همينجا لازم است تشابه فراوان اين سنت را، با سنت «قاشقزني» در مراسم «چهارشنبهسوري» يادآور شويم که در هر دو کشور، فرد، يا روي خود را ميپوشاند و يا مانند کشورهاي اروپايي و مناطق ديگر دنيا، صورت خود را نقاشي ميکند و روسري نيز ميبندد تا شناسايي نشود.
رنگ ويژه ي عيد «پاک»، رنگ زرد. انتخاب رنگ زرد براي عيد پاک، با رنگ زرد گل نرگس است که در اين فصل به فراواني ميرويد و آن را به سوئدي Påskliljor ميگويند. از طرف ديگر، بايد گفت که رنگ زرد، رنگ خورشيد هم هست که در آغاز فصل بهار، براي رويش گياهان و زندگي دوبارهي طبيعت، اهميت حياتي دارد. گذشته از اين دو مورد، بايد گفت که تخم مرغ نيز که جزو جدايي ناپذير مراسم عيد «پاک» است، زردهي آن به رنگ زرد و نماد زندگي و زايش است. حتي انتخاب جوجهها که زرد رنگ هستند، باز براي تقويت انديشهي مورد نظر از جایگاه خاصی برخوردار است.
وجود تخممرغ در عيد «پاک» از ضرورتهاي برگزاري اين سنت است. جز اين، تمام وسايلي که بر روي ميز چيده ميشود و در مغازه ها به فروش ميرسد در همين رابطه هست. از جمله مجسمههاي مرغ، خروس، جوجه و تخم مرغ. در سوئد از زمانهاي بسيار دور ، تخم مرغ، نماد و سمبل زندگي و ادامهي نسلهاي انساني بودهاست. همچنانکه در فرهنگ ما نيز اين باور وجود دارد و تخم مرغ رنگين از اجزاء سفره ي هفتسين در مراسم نوروزي ماست.
منبع: www.kalam.se