واکسن؟ دارو؟ چای و زنجبیل؟ خیر. دست‌هایتان را بشویید. پژوهش‌های مختلف معتبرترین مراکز تحقیقاتی دنیا حاکی از آن است که شستن دست‌ها موثرترین و مناسب‌ترین راه جلوگیری از همه‌گیر شدن ویروس H1N1 است.
در هیاهویی که بر سر همه‌گیر شدن آنفلوآنزای خوکی برپا شده، به جرات می‌توان مدعی شد که مهم‌ترین نکته اغلب فراموش می‌شود: شستن دست‌ها! در حالی که بحث و جدل در مورد نوع واکسیناسیون در کشوری مثل آلمان یا در ایران، زمان وصول نخستین محموله واکسن‌ها، فرقی نمی‌کند از کدام نوع، به موضوع روز تبدیل شده، این دستورالعمل ساده هیچ گوش شنوایی ندارد؛ آن‌هم در حالی که متخصصان برجسته ویروس‌شناسی در سراسر جهان بارها و بارها تأکید کرده‌اند، موثرترین راه جلوگیری از ابتلا به ویروس H1N1 شستن دست‌هاست.
مجله انگلیسی “مدیکال ژورنال” اواخر سپتامبر مقاله‌ای چاپ کرد که در آن روش‌های جلوگیری از همه‌گیر شدن بیماری آنفلوآنزا مورد بررسی قرار گرفته بود. چکیده مقاله حاکی از آن بود که موثرترین و در عین حال مناسب‌ترین روش جلوگیری از ابتلا به ویروس H1N1 شستن دست‌هاست.
تام جفرسون، یکی از پژوهشگرانی که در این تحقیق شرکت کرده، می‌گوید:«اما در آخرین دستورالعملی که سازمان جهانی بهداشت برای جلوگیری از همه‌گیر شدن بیماری آنفلوآنزا منتشر کرده، شستن دست‌ها و استفاده از ماسک مخصوص، هر کدام تنها ۲ بار و استفاده از دستکش تنها یک‌بار مطرح شده است. در حالی که واکسیناسیون ۲۴ مرتبه و داروهای ضدویروسی ۱۸ بار ذکر شدند.»
پاک کردن آب‌بینی فرد سرماخورده یا گرفتن دستگیره اتوبوس
جفرسون همچنین معتقد است :«واکسن ضد آنفلوآنزا در بهترین حالت، در مورد بزرگسالان سالم موثر است، در حالی که در مورد بچه‌ها و سالمندان تأثیر چندانی نخواهد داشت.»
در مقابل، تحقیقات علمی گسترده ثابت می‌کند که شستن دست‌ها مانع سرایت بیماری می‌شود. یک تیم از پژوهشگران استرالیایی هم زمستان سال گذشته مقاله‌ای منتشر کرد که نتیجه تحقیق این گروه در مورد سرایت ویروس از طریق دست‌های آلوده بود.
این تحقیق نشان داد که میزان ویروس H1N1 روی دست‌های ۲۰ فرد داوطلب به انداز‌های است که انگار بینی یک فرد سرماخورده را با دست پاک کرده‌اند. ویروس H1N1 به راحتی در اثر تماس با سطوح مختلف در مکان‌های عمومی منتقل می‌شود، مثل گرفتن میله نگهدارنده درون اتوبوس، دستگیره و یا پیشخوان مغازه.
اسکناس: سرویس انتقال سریع ویروس
یکی از راه‌های انتقال سریع ویروس که در عین حال مورد اعتنای چندانی قرار نمی‌گیرد، اسکناس‌ها هستند. تحقیق یک گروه از ویروس‌شناسان دانشگاه ژنو نشان می‌دهد که ویروس آنفلوآنزا روی اسکناس، حتی تا سه روز بعد هم فعال باقی می‌ماند. این ویروس‌ها از ویروس‌های آب بینی فرد مبتلا به آنفلوآنزا هم مقاوم‌ترند. متخصصان ویروس‌شناسی داشنگاه ژنو می‌گویند، یک نوع ویروس آنفلوآنزا حتی تا ۱۷ روز بعد هم فعال است.
این متخصصان در مقاله‌ای که در فصل بهار منتشر شد، مقاومت ویروس آنفلوآنزا در محیطی غیربیولوژیک را “غیرمنتظره” توصیف کردند. آنها معتقدند، برای جلوگیری از همه‌گیر شدن آنفلوآنزا می‌بایست شستن دست‌ها در اولویت قرار گیرد. آب و مواد ضدعفونی‌کننده، آب و صابون یا فقط با آب، فرقی نمی‌کند، دست‌هایتان را بشویید.