1
– همواره به نيازهاي زمينه‌اي كودك توجه كنيد.
(موقعي كه درصف منتظر هستيد، به كودك وسيله‌اي بدهييد تا بازي كند يا سرگرم شود).
2- به كودك اطلاعات بدهيد و دلايل خود را توضيح دهيد.
(اگر روي ديوار را خط خطي يا نقاشي مي‌كند براي وي توضيح دهيد كه چرا فقط از كاغذ براي نقاشي و رنگ كردن استفاده مي‌كنيم).
3- احساس زيربنايي و زمينه‌اي را در كودكتان جستجو كنيد.
(اگر كودك شما نسبت به خواهر كوچك‌ترش خشم نشان مي‌دهد و او را كتك مي‌زند وي را تشويق كنيد خشم و حسادت خود را به روش بي‌ضررتري نشان دهد).
4- محيط را تغيير دهيد اغلب اوقات ايجاد تغيير در محيط آسان‌تر از تغيير دادن كودك است.
(اگر كودك شما مرتباً وسايلي را از كمد بيرون مي‌آورد، درب كمد را قفل كنيد. اگر وسايل تزئيني جلوي تلويزيون را جابجا مي‌كند، جاي آن وسايل را عوض كنيد).
5- راه‌هاي جايگزين بهتر و قابل قبول‌تري پيدا كنيد. به رفتار كودكتان تغيير جهت دهيد. مستقيماً به او نگوييد اين كار را انجام بده، بلكه به او بگوييد در عوض كجا مي‌تواند اين كار را انجام دهد.
(اگر نمي‌خواهيد كودك شما در اتاق پذيرايي توپ بازي كند مستقيماً به او نه نگوييد، بلكه بگوئيد اين كار را مي‌تواند در حياط انجام دهد).
6- به او عملاً نشان دهيد كه مي‌خواهيد چگونه رفتار كند.
(اگر بچه شما دم گربه را مي‌كشد، به او نشان دهيد چگونه بايد يك گربه را نوازش كرد. عملاً اين كار را انجام دهيد و فقط به گفتن اكتفا نكنيد).
7- به جاي دستور دادن به وي قدرت انتخاب بدهيد. تصميم‌گيري به كودك امكان اختيار مي‌دهد ولي فرمان دادن باعث جنگ قدرت ميان او و شما مي‌شود.
(دلت مي‌خواهد دندانهايت را قبل از پوشيدن لباس خواب مسواك بزني يا بعد از آن؟
به جاي اينكه به او بگوييد: برو دندانهايت را مسواك كن).
8- گاهي نيز تخفيف‌هاي كوچكي به كودكتان بدهيد.
(چون خسته هستي مي‌تواني امشب مسواك نزني).
9- زماني را براي آماده شدن اختصاص دهيد.
(اگر قرار است شب به ميهماني برويد، از قبل و به طور مشخص به او بياموزيد كه از وي انتظار داريد چگونه رفتار كند. اجراي نقش به صورت بازي مي‌تواند كودك را براي موقعيتهاي دشوار آماده كند).
10- احساس خود را بيان كنيد. اجازه بدهيد بچه‌ها بدانند رفتارشان چه تاثيري بر شما گذاشته است.
(از جمع كردن خرده نان كه بر كف اتاق ريخته شده خسته شدم).
11- حتي‌آلمقدور اجازه دهيد پيامدهاي طبيعي رفتار كودك رخ بدهد. بيش از حد وي را نجات ندهيد.
(اگر كودك شما حوله خيسش را پس از استحمام براي خشك شدن آويزان نكرده است، خودش روز بعد با حوله خيس مواجه خواهد شد. اگر لباسهايش را پس از برگشتن از مدرسه سرجاي خود نگذاشته است طبيعتاً فردا براي يافتن آنها دچار مشكل خواهد شد و با تاخير به مدرسه خواهد رسيد).
12- در موقع لزوم محكم باشيد.
(اگر كودك شما اصرار دارد هنگام عبور از خيابان دست شما را رها كرده و بدود، محكم دست او را بچسبيد و نگهداريد. در عين حال كه خطرات كارش را نيز شرح مي‌دهيد).
13- كودك خود را بغل كنيد. كودكاني كه پرخاشگرانه و نامتناسب رفتار مي‌كنند، از آغوش گرفتن و بغل كردن به روش حمايتي و محبت آميز سود مي‌برند. اين عمل به آنها فرصت مي‌دهد احساسات حبس شده خود را از طريق اشك رها كنند.
14- دقايقي را با كودك خود بگذرانيد. زماني را براي گوش كردن به او، مشاركت در احساسات، بغل كردن و حل تعارضات بگذاريد.
15- وقتي را براي بازي كردن با او بگذاريد. خيلي از موقعيتهاي تعارض‌زا را مي‌توان به بازي تبديل كرد.
(بياييد در حالي كه فكر مي‌كنيم هفت كوتوله هستيم، اينجا را تميز كنيم. بيا دندانهاي يكديگر را مسواك بزنيم).
16- خنده و شوخي را جايگزين شدت عمل كنيد.
(اگر كودكتان از دست شما عصباني است، او را تشويق كنيد خشم خود را از طريق يك بازي جنگي به شما نشان دهد. خنده كمك مي‌كند خشم و احساس ناتواني وي تخفيف يابد.)
17- با هم بحث و تبادل‌نظر كنيد.
(اگر آماده هستيد زمين بازي را ترك كنيد و كودك شما هنوز مي‌خواهد ادامه دهد به يك توافق درباره ساعت بازي برسيد).
18- تعارضات موجود را به صورت دو طرفه و مشاركتي حل كنيد. راجع به تعارضاتي كه با كودكتان داريد صحبت كنيد، نيازهاي خود را مشخص نماييد و از وي براي پيدا كردن راه حل كمك بخواهيد. قوانين را با هم مشخص كنيد و جلسات خانوادگي تشكيل دهيد.
19- انتظارات خود را تعديل كنيد. بچه‌هاي كوچك نيازها و احساسات شديدي دارند. آنها به طور طبيعي پر سر و صدا، كنجكاو و نامرتب، كم‌طاقت، پرتوقع، فراموشكار، ترسو، خودمحور و سرشار از انرژي هستند. سعي كنيد آنها را همانگونه كه هستند بپذيريد.
20- زماني را براي خودتان كنار بگذاريد.
(در مواردي كه شرايط براي شما قابل تحمل نيست اتاق را ترك كنيد و براي كسب مجدد آرامش و قضاوت صحيح، هر كاري لازم است انجام دهيد.
تلفن به يك دوست، گريه كردن، دوش گرفتن و …)
تهيه شده توسط:
” انجمن روانپزشکی کودک ونوجوان ايران “