بَردِ شیر

barde_shirبَردِ شير، سنگي به فرم یک شير است (سنگ شیر) كه در سرزمين بختياري براي بزرگداشت دليران و جنگاوران ايل بر مزارشان نصب مي كنند. معمولا سنگ را به نحوي مي تراشند تا به خوبي به هيبت يك شير كامل درآید.

اندازه بَردِ شیر معمولا بستگی به جايگاه دلیر از دست رفته بین مردم ایل دارد. درمواردی حتی دیده شده که براي نوجوانان يا كودكاني هم كه در طایفه بسیار عزيز بوده اند، بَردِ شیر كوچكي ساخته اند. شير نصب شده روی مزارها معمولا در حال غرش است و دندانهایش هم ديده مي شود. دم شیر از یک جهت آمده و به پهلوی او چسبیده است. كمر شير كاملا راست است با شيبي ملایم رو به بالا تا برسد به گردن. پاها كمي كوتاه تر از دست هاست و این بخاطر آنست که شير تقريبا حالت نشسته به خود بگيرد. انتهاي دست و پاي بَردِ شیر بر روي سطحي سنگي قرار دارد كه براي حفظ بالانس و سر پا ماندن شير است. این قسمت در موقع نصب بر روی مزار به زیر خاک میرود.

البته شيوه ي تراش بَردِ شیر نزد طايفه هاي بختياري گاه تفاوتهاي با هم دارند، مثلا كمر بَردِ شیر هاي منطقه هفت لنگ بختياري از ابتداي پاها قوسي هنري دارد به شكلي كه حدود شكم اثر بهتر نمایش داده میشود. همچنین سر بَردِ شیر هفت لنگ ها به اندازه شير هاي منطقه چهارلنگ نشين گرد نيست.

در موارد بر روي تنه اين آثار هنري، نقوش برجسته مختلفي حک می کنند مانند شمشير، خنجر و گرز كه بیشتر بر روي بَردِ شیر هاي قديمي ديده میشود. ترسيم شكار و شکارگاه هم بصورتي كاملا واضح در برخي گورستان ها بر روی بَردِ شیر دیده میشود. در يك سو چند پازن(بز كوهي) و يا گوزن، كه بختياري ها آنرا « ِشكال» مي نامند و در حال چرا هستند حك شده و در سوي ديگر متوفی سوار بر اسب در حال شكار آنهاست. بعد از مرسوم شدن استفاده از اسلحه های گرم، نقش هاي جديدي به ذهن سنگ شير تراشان خطور كرد و آن نقش تپانچه و تفنگ برنو بود که به شکلی زيبا بر پهلوي شير حكاكي می شد.


امروز در ایل بختیاری همانند دیگر اقوام اصیل ایرانی، زندگی ماشینی عنکبوت وار تار و پود خود را دور و بر سنت ها تنیده و بسیاری از ارزشها را به غبار فراموشی برده است. دیگر نه کسی فرصت پرداختن به آداب گذشته را دارد و نه حتی حوصله اش را! نسل بَردِ شیر تراشها شوفر مینی بوس شده اند و جوانان ایل در ازدحام شهرها گمنام و ناپیدا. دیگر حتی ماده آهویی هم از صدای تفنگ برنو نمی ترسد.

پیمایش به بالا