پوشاك زنان بختياري

برخي از صاحبنظران پوشاك زنان بختياري را آميزه اي از پوشاك فرهنگ و تمدن ايران كهن میدانند و با اشاره به همگونی هایی بين لباس زنان بختياري با لباس زنان زرتشتي در دوره ساساني، معتقدند كه اصالت قوم بختياري حداقل تا زمان ساسانيان محرز است.

زنان عشاير بختیاری اكثر لباسهاي خود را با دست مي دوزند و استفاده از مخمل و پارچه هاي رنگين همراه با منجوق و پولك دوزي در بين آنان از دیرباز رايج بوده است. معمولترین نوع پوشاک عبارتند از:

لچک lachak : کلاه مانندی ست که قسمت پشت آن در زیر «می نا» قرار می گیرد و با پشت سوزنی به می نا متصل میگردد. لچک دو بند دارد که در زیر گلو بسته می شوند. موهای جلوی سر را که به آن «تُرنه torne» میگویند تاب می‌دهند و از زیر لچک بیرون می‌آورند و انتهای مو را زیر می نا پنهان می‌کنند . در جلوی لچک اشرفی، منجوق و الماس نما یا سکه می دوزند. لچک زنان بختیاری انواع گوناگون دارد از جمله سیخکی، ریالی، صدف. رایج ترین آن ریالی می‌باشد که از سکه‌های قدیمی در تزئین آن استفاده می‌شود.

زیرلچکی: «بُنایی bonnaei » سکه های طلا یا نقره را به هم جوش میدهند و در زیر گلو در قسمت گره خورده دو بند لچک قرار میدهند.

می نا mayna: روسری بلندی ست از پارچه نازک حریر مانند به رنگهای آبی، زرد، سرخ و یا بنفش. جوانان معمولا از رنگهاي روشن و زنان ميانسال و از رنگهاي تيره استفاده مي كنند. براي دوخت مي نا که بشکل مستطیل است، از سه الی چهار متر پارچه استفاده مي میشود. طرز سر كردن مي نا به شکلی است که آن را چند بار دور سر و گردن می پیچانند و دنباله اش را جلو سینه و پشت سر رها میکنند. سپس با «بند سوزن» كه ريسماني پر از مهره هاي رنگي يا ريال مي باشد و دو سنجاق قفلی در دو سر دارد، آنرا را روی لچک محكم مي كنند.

بندسوزن: «سیزن بند cizenband» از پشت سر تا کمرگاه آویزان میشود. دو سر این ریسمان پر از مهره و زینت آلات دیگر را بوسیله گیره و یا سنجاق بر روی لچک گیر میدهند که در عین حال می نا را نیز محکم نگه میدارد. البته گیره و سنجاق میتواند معمولی یا از جنس طلا و نقره انتخاب شود.

دستمال «دستمال سر»: دستمال چهارگوش مشکی بزرگ و ابریشمی است که در واقع می توان آنرا نوعی پیشانی بند بحساب آورد چرا که زنان آنرا روی پیشانی می بندند و سپس دو سر انتهایی آنرا در پشت سر به هم گره میزنند. در جلوی این دستمال که دو گوی نقره ای ریشه دار وجود داردکه به آنها گوی سر دستمال می گویند.

جومهّ «جوّه joveh» :پیراهنی است آستین بلندمچ دار که پیش سینه اش چاکدار بوده و سه دکمه بر آن می دوزند و بالا تنه و دامنش صاف و بدون چین می باشد. بلندای جوّه تا زیر زانو میرسد و دو طرف پایین دامنش آنرا به اندازه 20 سانتیمتر چاک می دهند. البته نوع بدون چاك آن نيز وجود دارد. جوّه در رنگهاي مختلف و با توجه به سن فرد تهيه مي شود.

شلوارقری «شولار showlar»: به صورت دامنی بلند و چین دار دوخته میشود. معمولا برای تهیه آن از رنگهای شاد استفاده می کنند و بین شش تا دوازده متر پارچه برای دوخت آن لازم است. در قدیم برای تهیه شلوار قری بیشتر از مخمل به رنگهای بنفش و قرمز استفاده می کردند که وزن آن خیلی سنگین میشد اما امروزه  از پارچه هایی بمراتب سبکتر از مخمل استفاده میشود.

گیوه ملکی: نوعی کفش نرم، سبک، و ارزان قیمت است که رویۀ آن از نخ پنبه ای تابیده و زیر آن از چرم و لته است و با دست ساخته می شود. گیوه آجیده نوع ديگرى از گیوه است که رویه ای درشت باف دارد. البته امروزه پوشیدن گیوه در ميان زنان بختیاری دیگر معمول نیست. کفش چرمی و رويه دار به رنگ غالبا مشکی که به گویش بختیاری به آن «اُرسی orssi» میگویند متداول شده است.

با استفاده از سایت : سرزمین پارسیان

پیمایش به بالا