پیش از ظهری داشتم آلبوم عکسهای قدیمی را نگاه میکردم که تیام آمد نشست کنار دستم.
– بابا. این که جلوش عکس گرفتین کجاست؟
– این؟ این طاق بستان کرمانشاهه.
– طاق بستان چی هست بابا؟
– … یه جای تاریخی…شاهان قدیم…مثل تخت جمشید! و بعد تویش ماندم.
دید دارم با تردید جواب میدهم رویش را کرد اونور و به موبیل ش ور رفت.
خوب شد که این پیش آمد! جدا بی تعارف، ما از طاق بستان چقدر میدانیم، اصلا از خودمان چی میدانیم و چی نمیدانیم؟
بله حالا اینترنت هست و میشه با یه کلیک. اما بدون اینترنت چند مرده حلاجیم؟
چارتا جمله کلیشه ای، اله بودیم و بله، دو هزار و پانصد سال و … برو بابا تو هم!
جای شما خالی نباشه، یَک خیط ی شدم جلو پسرم که آنسرش ناپیدا!
« سالهای دور و دراز گذشته و ماههای مرخصی استحقاقی. ماشین را پنجشنبه قبلش سرویس کن/ چمدانها را ببند/ دفترچه بانک صادرات و یا علی مدد. کرمانشاه، تهران، اصفهان، شیراز. اینجا عکس بگیر و رد شو. آنجا دوتا زن و مرد لر با لباس محلی سر جاده اند. بزن کنار باهاشون عکس یادگاری بگیر. سقز لاکردار تابستان هم سرده! گردنه حیران. جنگلهای شمال. مزارع پنبه گرگان. السلام علیک یا غریب الغربا یا امام رضا.
قطار از درود میگذرد. بارک الله! کرمانشاه روغن حیوانی دارد، ساوه انار. خوزستان؟ پوست آدم کنده میشود از گرما! پاسارگاد؟ نه نمی رسیم داره شب میشه. این خارجیها هم عجب حوصله ای دارند. حالا حتما باید از تک تک ستونهای تخت جمشید عکس گرفت؟ یه دفتر چهل برگی پر می کنند یادداشت از چهلستون اصفهان. برای هر ستون یک برگ!
نه! این تو بمیری دیگه… من باید بفهمم طاق بستان چی هست. اینترنت:
« محوطه تاريخی طاق بستان در شمال خاوری شهر کرمانشاه، در دامنه کوهی به همين نام جای گرفته است. اين محوطه در کنار چشمه ای قرار گرفته و يادگارهای تاريخی آن از دوران ساسانی بر جای مانده است. اين يادگارها دربرگيرنده ايوان بزرگ، ايوان کوچک و سنگ نگاره اردشير دوم است. در باره نام اين محوطه يکی از باورها اين است که اين نام از گويش محلی ” طاق و سان ” گرفته شده و سان به معنای سنگ و ” طاق و سان” يعنی طاقی که در سنگ کنده شده است.
سنگ نگاره اردشير دوم که در سمت راست ايوان کوچک است. صحنه تاج ستانی اردشير دوم نهمين شاه ساسانی را نشان می دهد. در اين صحنه اردشير دوم که تاجی بر سر دارد، حلقه روبان داری را از اهورامزدا می گيرد. در پس اهورامزدا و اردشير دوم، دشمن شکست خورده ای است که برخی از پژوهشگران وی را يوليانوس امپراطور روم می دانند که در سال 362 ميلادی به دست اردشير دوم کشته شد.
ايوان بزرگ مهم ترين اثر تاريخی طاق بستان است. اين ايوان با پهنای 85/7 متر، عمق 65/7 متر و بلندی 9/11 متر دارای سنگ نگاره تاج ستانی شده ساسانی بر ديوار انتهای ايوان و دو صحنه شکار گوزن و شکار گراز بر بدنه های ايوان است. در باره زمان پديد آوردن سنگ نگاره ها چند ديدگاه وجود دارد. ديدگاه «هرتسفلد» که تاج ستانی را به زمان پرويز اول و شکارگاه را به زمان خسرو دوم نسبت می دهد ( نيمه سده پنجم ميلادی ) . پذيرفته تر است. ايوان کوچک با فضايی به پهنای 6 متر با عمق 8/3 متر و بلندی 3/5 متر دارای سنگ نگاره بر ديوار انتهايی است که شاپور دوم و شاپور سوم ساسانی را نشان می دهد و کتيبه هايی به خط پهلوی و به زبان فارسی دارد. سنگ نبشته ها در باره معرفی هر يک از شاهان ساسانی است.»
محمد حسین زاده