از بالا كه نگاه ميكني، بر همه پشتبامها و بيشتر حياط خانهها منابع فايبرگلاسي سفيد يا فلزي قديمي خودنمايي ميكند. چرا كه همه خانههاي مسجد سليمان مجبور به ذخيره آب هستند.
شرايط زادگاه نفت خاورميانه به گونهاي بود كه به همان ميزان كه از وجود نفت سيراب بود در تشنگي داشتن آب ميسوخت و اين مشكل تا به امروز تأمين آب براي اين شهر نفتي را با مشكل مواجه كرده است به گونهاي كه به جرات ميتوان گفت منطقهاي در اين شهرستان وجود ندارد كه در 24 ساعت شبانهروز به طور كامل آب داشته باشد.
نخستين خط آهن خاورميانه، نخستين كارخانه برق خاورميانه، نخستين بيمارستان و مسكن مدرن خاورميانه، فوران چاه نفت شماره يك خاورميانه و….. مسجدسليمان با نفت متولد شد
آنچه كه بيش از همه اينها در ورودي شهر به استقبال تازه واردان ميآيد، بوي گازهاي سمي نشت شده از زمين است كه تنفس را به اضطرابي از مسموميت بدل ميكند.
مسجد سليمان به عنوان نخستين شهر نفتي ايران در حالي با مشكلات ريز و درشت دست و پنجه نرم ميكند كه اين شهر به واسطه كشف نفت در آن، در پنجم خرداد ماه سال 1287 شهر اول مدرن كشور به شمار ميرود.اما بعد از استخراج نفت از ميادين نفتي آن و كاهش حجم آن، اين شهر به شدت روند نزولي خود را طي كرد به گونهاي كه امروز با روند نزولي جمعيت و بيكاري بسيار بالا مواجه است.
از همان روزي كه پيدايش نفت باعث شد پايههاي تاسيس نخستين شهر مدرن ايران در منطقهاي به نام مسجدسليمان فعلي بنا شود يكي از دغدغههاي «برنارد رينولدز» رئيس گروه كاوشگران نفت اين بود كه چگونه آب را به اين شهر برساند چراكه نزديكترين راه براي تأمين آب به اين شهر كه از نداشتن آبهاي زيرزميني به شدت رنج ميبرد، رودخانه كارون در 18 كيلومتری شهر بود. با اين وجود نفتيها آب را با كشاندن لولههاي مختلف به شهر رساندند ولي با افزايش روزافزون جمعيت اين شهر، تأمين آب براي اين شهر با مشكل مواجه شد و اين معضل تا به امروز ادامه دارد.
وعدههاي اخير حاكي از آن است كه به زودي با بهرهبرداري از طرح جامع آبرساني مسجدسليمان مشكل كمبود آب تمام مناطق اين شهر برطرف ميشود ولي مشكل اساسي اين است كه درصد بالايي از آب شرب نخستين شهر نفتي خاورميانه به علت فرسودگي لولهها هدر ميرود. مشكل آب در اين شهرستان همزمان با كشف نفت آغاز شد و امروز شرايط به گونهاي است كه تمام مناطق اين شهر در طول شبانهروز تنها چند ساعت آب آشاميدني دارند.
مسجدسليمان به عنوان زادگاه نفت در خاورميانه از نظر بافت شهري در كشور کم نظير است. در اين شهر برخي مناطق مسكوني روي تپه قرار دارند و برخي ديگر در دره ساخته شدهاند به همين دليل خدمات رساني به اين شهر با اين شرايط محيطي فوقالعاده سخت است. يكي از اين سختيها هم رساندن آب با شرايط مناسب در اين شرايط به نقاط مختلف شهر است.
مسجدسليمان، نخستين شهر ايران است كه به واسطه كشف نفت و پيامد آن توسعه شهري از داشتن شبكه فاضلاب شهري برخوردار بود ولي بعدها به دليل رشد بي رويه شهر و عدم نظارت كافي، اين شبكه فاضلاب از بين رفت. اکنون 120 سال بعد از کشف طلای سیاه، شهر از داشتن فاضلاب هم بی بهره است. به دنبال رشد شهر و ساخت و سازهاي غير مجاز، وضعيت به گونهاي شد كه حتي برخي خانهها بر روي شبكه فاضلاب شهري ساخته شدند و عملاً امكان اصلاح، نوسازي و يا بازسازي آن از بين رفت به همين دليل شبكه فاضلاب شهري به عنوان يك معضل اصلي سالهاست كه مردم مسجد سليمان را آزار ميدهد.
ساعت پنج بامداد روز پنجم خردادماه سال 1287 كاوشگران نفت در عمق 360 متري زمين (پس از سالها كاوش در مناطق غربي مثل چياسرخ و جنوبي ايران مثل دشت شيمبار) در مسجد سليمان به نفت رسيدند و نفت براي نخستين بار در منطقهاي از خاورميانه تا ارتفاع 15 متر از دل زمين جهيدن گرفت. پس از آن مسجدسليمان به سرعت به شهري پيشرفته و مدرن با داشتن دهها منطقه تفريحي و رفاهي همچنين كانوني براي اشتغال و درآمدزايي براي كشور ايران تبديل شد و علاوه بر هجوم جویندگان کار از نقاط مختلف ايران، از کشورهای اروپایی و بخصوص انگلیس و پس از آن از هند و پاكستان برای اشتغال به اين شهر سرازير شدند.
شايد به مخيله هيچكس خطور نميكرد كه اين شهر ثروتمند نفتي تا سال 1390به شهري با مشكلات عديده براي زندگي عادي تبديل شده باشد و شايد بسياري از كساني كه براي كسب شغلي پردرآمد به اين شهر مهاجرت كردند فكر روزي را نميكردند كه فرزندان و نوادگان آنان با اشتياق كامل مهاجرت از اين شهر را به سكونت در آن ترجيح دهند و مسجدسليمان به روزي برسد كه با كاهش جمعيت مواجه شود. اما اين واقعيت است؛ واقعيتي كه مسجد سليمان امروز به چنين وضعي دچار شده است.
اكنون مسجدسليمان كه روزگاري نخستين نشانههاي شهرنشيني در كشور در آن ظهور يافت از در اختيار داشتن كمترين امكانات يك زندگي ساده شهري بي نصيب است و بسياري از ساكنان آن در آرزوي مهاجرت از اين شهر رويايي دیروز هستند.
برداشتی از مقاله خوزنیوز