تا کنون هزاران سکه باستانی امپراتوری‌های ساسانی و خلفای حاکم بر منطقه ایران و افغانستان در جزیره گوتلند(Gotland) سوئد کشف شده است. اما ارتباط ایران و افغانستان و سوئد در چه حد بوده و چطور این سکه‌ها سر از این سوی دنیا در آورده‌اند؟
جزیره گوتلند به آثار باستانی و گنجینه‌های بسیاری که در آن کشف شده معروف است. بخشی از موزه شهر ویسبی در جزیره گوتلند، به گنجینه‌هایی که در این منطقه یافت شده اختصاص دارد و در میان یافته‌های بسیاری که در آنجا به نمایش گذاشته شده‌است، تعداد زیادی سکه و قطعاتی از ابزار و سفال‌هایی که از ایران باستان به سوئد آمده‌اند جلب توجه می‌کند.
حسین شیبان، استاد تاریخ دانشگاه استکهلم در گفتگو با بخش فارسی رادیو سوئد از تاریخچه این جزیره و ارتباط ایرانیان باستان با وایکینگهای سوئدی می‌گوید. او می‌گوید: وایکینگها با استفاده از قایق‌های سبک می‌توانستند از طریق رودهای دانوب و ولگا خود را به دریای خزر برسانند و از آن طریق با بازرگانان محدوده ایران باستان و افغانستان داد و ستد کنند.
اما این داد و ستدها الزاماً در زمان حکومت ساسانیان رخ نداده است، بلکه سال‌ها بعد و در زمان پس از ورود اسلام به این مناطق بر قرار شده است. استاد تاریخ دانشگاه استکهلم می‌گوید: گمان می‌رود که وایکینگهای شرق مناطق شرق سوئد برای خرید پوست حیوانات و همینطور خرید و فروش برده، از طریق روسیه به سمت دریای خزر می‌آمدند و در طول مسیر ایستگاه‌هایی داشتند که نام برخی از آنها تا امروز با کمی تغییر پا برجاست.
بیشتر سکه‌هایی که در گوتلند کشف شده است از جنس نقره هستند. نقره ای که بخشی از آن در خراسان باستان و یا افغانستان امروزی استخراج می‌شده است. حسین شیبان می‌گوید: منابع نقره بسیاری عمدتاً در افغانستان کنونی وجود داشته که اکنون چیزی از آن باقی نمانده است. برخی تاریخدانان معتقدند که پایان یافتن این منابع موجب شد تا دوران درخشان خراسان قدیم نیز رو به افول بگذارد.
شیبان توضیح می‌دهد که بخشی از این نقره ها در اروپا آب شدند و ناپدید شدند و برخی دیگر نیز به صورت گنج در خاک جای گرفتند. او می‌گوید: منطقه اسکاندیناوی در آن دوران نظام مالی مانند ایران و کشورهای اطافش برخوردار نبوده است و به همین دلیل سکه‌های نقره کاربردی جز به عنوان زیورآلات نداشته است و عمدتاً به صورت گنجینه در دل خاک مخفی شده است و امروز توسط مردم محلی کشف می‌شود.
روزنامه افتونبلادت (Aftonbladet) در مقاله‌ای که ده سال پیش منتشر کرده است می‌نویسد که تاکنون نزدیک به هشتادهزار سکه مربوط به فلات ایران و کشورهای عربی همسایه‌اش در گوتلند کشف شده است و از این لحاظ بیشترین مقدار از این نوع گنجینه در اروپا، در این منطقه یافت شده است.
برگرفته از: رادیو فارسی سوئد