ساختارهای معماری نیایشگاهی، یکی از دستاوردهای هیات مشترک باستان‌شناسی ایرانی- ایتالیایی در آخرین کاوش‌هایشان در ایذه خوزستان بود. این کاوش‌ها درست در محوطه‌ای که 77 سال پیش تندیس مفرغین مرد شمی کشف شده بود، انجام شده است. گفته می‌شود، این نیایشگاه اسرار بسیاری از باورهای آیینی مردم الیمایی را بازگو می‌کند. به دلیل کشف صفه و سکوهای بزرگ در این محوطه آیینی، باستان‌شناسان آن را تخت‌جمشیدی از دوره الیمایی می‌نامند.
کاوش‌های باستان‌شناسی در میانه زاگرس میانی، در محوطه “کله چندار” شمی ایذه، منجر به کشف ساختارهای معماری نیایشگاهی، یک گورخانوادگی و دیواری قطور شده است.
گفته می‌شود، این کاوش‌ها در محوطه‌ای که مرد شمی کشف شده بود، انجام شده است. حدود 77 سال پیش “اشتاین” در پروژه “جاده‌های باستانی” از طرف باغملک به مالمیر ( ایذه ) آمد. او قرار بود بعد از ایذه به سمت لرستان برود اما در ایذه تندیس مفرغین مردی را می‌بیند که روستاییان آن را پیدا کرده بودند. مطالعات کنونی عکس‌های موجود در کتابخانه بزرگ بریتانیا و مقایسه با محیط کنونی نشان می‌دهد که کشف تندیس مفرغی در محوطه ترانشه یک این کاوش انجام شده‌است.
«جعفر مهرکیان»، رییس هیات باستان‌شناسی ایرانی- ایتالیایی در گفت‌وگو با CHN، اعلام کرد: «این کاوش‌ها با هدف دستیابی به آگاهی‌های بیشتر از این دوره کم شناخته تاریخ ایران در سرزمین بختیاری‌نشین میانه زاگرس میانی و همچنین شناخت بیشتر از دوره پس از فروپاشی هخامنشیان تا دوره ساسانی انجام شده‌است.»
به گفته او، تا کنون در این پروژه، مستندنگاری با استفاده از لیزراسکن هوشمند سه بعدی در پرآوازه‌ترین نگارکندهای سنگی و صخره‌ای این دوره در دشت ایذه همچون نگارکندهای خنگ اژدر، خنگ یارعلی وند و خنگ کمال وند و سپس تنگ سروک در لیکک کهگیلویه و بویر احمد انجام شده است. تاریخگذاری نگار کند خنگ اژ در دوره الیمایی نیز به اثبات رسیده‌است.
این هیات در مدت کوتاه کاوش (با وجود بارندگی غیر قابل پیش بینی) موفق به کاوش در شش نقطه این جایگاه باستانی شدند. سه ترانشه از شش ترانشه روی سکوی اصلی و سه ترانشه دیگر در نقاط مختلف این جایگاه باستانی خاکبرداری شده‌است.
باستان شناسان امیدوارند که با ادامه کاوش‌ها، برگ‌های دیگری از تاریخ ناشناخته خوزستان را رقم بزنند.
برگرفته از: خبرگزاری میراث فرهنگی