برای مردم لُر خیری در حذف لک، بختیاری و … نیست

eb2
ابراهیم خدایی

گاهی به نظر می رسد برخی دلسوزان و علاقمندان به وحدت گرایی شاخه های مختلف لر گمان می کنند گسترش و افزایش گرایش های درون قومی لر، مخصوصا  فعالیت های لک ها و بختیاری ها به مثابه تهدیدی برای هویت لری است.

باید در نظر داشته باشیم تهدید اصلی نه در هویت طلبی قوم بختیاری و قوم لک و دیگر گروه های زیرمجموعه، بلکه در تحریف و تضعیف “لر” (به عنوان واژه ای که در حال از دست دادن شمولیت تاریخی و فرهنگی خود است)، می باشد به گونه ای که گروه های مختلف لر احساس نمی کنند با استفاده از این برچسب به درستی و با دقت معرفی می شوند.

عمده ترین جنبه های تحریف و تضعیف نام لر عبارتند از:

الف) عدم معرفی “لر” به عنوان یک جامعه ی متنوع فرهنگی

در حال حاضر نام لُر در ادبیات دولتی رسمی ایرانی منحصر به بخشی از مردم استان لرستان (مینجایی زبان ها) است، تا زمانی که چنین بار معنایی محدودی در این کلمه هست مردم دیگر لر حق دارند بکوشند در اندیشه نامی گویاتر و جامع و مانع تر برای خود باشند.

در منابع علمی، رسانه ها، محاوره ها و… همیشه از لُر به گونه ای سخن می رود که گویا یک زبان، یک تبار، یک تاریخ و یک منطقه لر وجود داشته و دارد. گروه های مختلف لر به صرف یافتن تفاوتی میان خود و کسانی که بیشتر “لر” معرفی می شوند گمان می کنند با به کار گرفتن این واژه درست و دقیق معرفی نخواهند شد، در شرایط فعلی گمان ایشان درست هم هست.

درحالی که از نظر جمعیت فقط یک گروه از لرها (مثل لک زبان ها، مینجایی زبان ها، بختیاری ها و…) بیشتر یا به اندازه قوم بلوچ یا ترکمن و… جمعیت دارد (فقط مساله بر سر کمیت جمعیت نیست، از نظر غنای فرهنگی نیز هر زیر گروه لُر خود یک گروه غنی و بزرگ است)، به گونه ای از “لر” نام برده می شود که گویا همسطح یک قوم کوچک است!

در این شرایط طبیعی است که لرهای بختیاری این حق را برای خود قایل می شوند که با نام “بختیاری” حداقل به اندازه بلوچ، ترکمن یا قشقایی در کشور شناخته شوند!

بنابراین اگر طالب تقویت و گسترش هویت لری هستیم لازم نیست از حذف یا سانسور نام زیر گروه های لُر سخن بگوییم، کافی است تلاش کنیم نام “لر” جایگاه واقعی خود را از نظر تنوع فرهنگی، جمعیتی، زبانی و گستره ی جغرافیایی بازیابد تا همچون نام های کُرد و ترک (آذری) بتواند بر گروه های مختلف زیرشاخه اطلاق شود در عین اینکه رقیب نام های زیرشاخه نیز به حساب نمی آید.

آیا امروزه گسترش نام “قوم قشقایی” تهدیدی برای هویت ترکی است؟ آیا گسترش نام کرمانشاهی، مهابادی یا کرمانجی و… تهدیدی برای مردم کُرد تلقی می شود؟

در لرستان به طور سنتی به کسانی که به “چشم” در زبان محلی خود “چم”، “چش”، “تیه”، “تی” و.. می گویند “لر” گفته می شده است ولی امروزه به نظر می رسد نام “لر” چسبناکی کافی را برای این اطلاق از دست داده است، ریشه ی تلاش گروه ها برای یافتن برچسبی مناسب تر تا حدودی به این حقیقت بر می گردد.

همان طور که در بند (ب) خواهیم دید همین انتخاب ناگزیر این زیر گروه ها خود منجر به تحریف و تضعیف معنایی بیش از پیش لر می شود، همین گروه ها که مثلا موسیقی، لباس یا شخصیت های تاریخی، زیبایی های طبیعت و… خود را با کلمه ای دیگر معرفی می کنند، جوک ها، کاستی ها و معضلات شان همه با نام “لر” نامگذاری می شود!

 ب) همنشینی بیش از حد واژه ی “لر” با فضای طنز و جوک

این مساله را قبلا هم یادآور شده ام که در شرایط کنونی بیم آن می رود واژه ی “لر” از کاربری اصلی خود به عنوان نام گروهی از اقوام ایرانی از دست بدهد و تبدیل به یک واژه طنز و شوخی گردد! به همین خاطر است که معتقدم “جوک لری خوب و جوک لری بد” نداریم، حتی جوک هایی که بعضا برخی دوستان از آن تلقی مثبت دارند و گمان می کنند این جوک ها ویژگی های مثبت لر (همچون شجاعت، حاضر جوابی، صداقت و…) را برجسته می کند، از این منظر منفی هستند.

برای خنثی سازی این فضای طنز و مضحکه لازم است کاربری های غیر طنز واژه ی لر افزایش یابد. متاسفانه امروزه تمام زیرگروه های لر جنبه های طنز و شوخی فرهنگ خود را “لر”  معرفی می کنند در حالی که جنبه های هنری، جدی و مطلوب آن را با اسم دیگری می خوانند.

حتی زمانی که حرکت هایی برای دفاع از کیان لر و یا نمودار کردن آن در عرصه ی سیاسی و اجتماعی و… به میان می آید نیز واژگانی همچون “زاگرس” و “زاگرس نشین” و اخیرا و تعجب برانگیزتر واژگانی همچون قوم زاگرسی! زاگرس تبار! و امثال آن خیلی سریع و شیک خود را کاندیدا می کنند. نمونه ی بارز این حرکت ها استفاده گسترده و بیش از حد ستاد مهدی کروبی در انتخابات 1388 از اصطلاح “زاگرس نشین” بود، در حالی که در انتخابات اخیر (1392) خوشبختانه محسن رضایی از این تهدید به خوبی عبور کرده و با شجاعت از “لر” نام بردند، این تلاش در این شرایط بحرانی هویت لری، از جمله مهمترین خدمات وی و یاورانش به جنبش لری بود.

نتیجه گیری

منحصر کردن نام لر به گروهی خاص از مردم لر از یک سوی و غالب شدن فضای طنز و تحقیر بر این واژه از سوی دیگر همچون دو لبه ی یک قیچی قالی زیبا، متنوع، قیمتی و پهناور لُر را تکه تکه می کند.

دلسوزان لُر بایستی در ترمیم این تحریف ها کوشا باشند، از یک سوی اعتبار و عزت نام لر را از فضای مضحکه و تغییر وارهانند و از سوی دیگر تنوع فرهنگی لُر را به رسمیت بشناسند و بشناسانند. همانطور که ایرانی ها با زبان ها و فرهنگ های بسیار متفاوت (ترک، عرب و..) در ایرانی بودن سهیم و برابرند، لرها نیز با وجود زبان ها و فرهنگ های بسیار متفاوت در لر بودن سهیم و برابرند.

ابراهیم خدایی

برگرفته از: لور loor.ir

8 دیدگاه دربارهٔ «برای مردم لُر خیری در حذف لک، بختیاری و … نیست»

  1. لرایلام

    باسلام ودورود خدمت مدیران سایت ستن لر
    مشکلات راندازی شبکه تلوزیون لری چیه چرا خارج از کشور یک شبکه تلوزیونی ایجاد نمیشه اگه مشکل مالیه با فراخوان از بین همتباران لر بسیار پیدا می شود که برای این شبکه سرمایه گذاری کنند.از راه اندازی شبکه لری در بین مردم خواهان زیادی داری از راه تبلیغات کالای شرکتها می شود منبع درآمد زیادی برای تداوم کار شبکه ایجاد نمود.خواهشا دستبکار شوید حتما این کار را برای ایجاد همبستگی بیشتر مردم لر انجام دهید چراکه ناکسان در کمین هویت هفت هزار ساله ما هستند

    1. بختیار

      با درود به لُرایلام. دوست گرامی! ما احساسات قوم دوستی شما را درک می کنیم و به آن بها می دهیم اما انجمن ستین یک انجمن غیرانتفاعی است که طبق بنیادنامه (اساسنامه) خود نمی تواند در کار تجارت و بیزنس باشد. گروهی از دوستان لرتبار دور هم جمع شده اند که ضمن اینکه با هم گپ و گفت و خوش و بش دارند در حفظ فرهنگ و آداب ابا اجدادی خود نیز کوشا هستند. راه اندازی تلویزیون و فراخوان همتباران و سرمایه گذاری و هزار دنگ و فنگ دیگر اصلا با بنیادنامه ما همخوانی ندارد و تازه باری نیست که ما بتوانیم آنرا بلند کنیم.

  2. لک و لر وبختیاری.

    با سلام خدمت همه هم قومیتی های عزیز.
    به واقع مهمترین مشکل قوم لر نداشتن یک شبکه ماهواره ای خارج کسور. واقعا پی گیر باشید دوستان ستین

  3. محمدهادی ترکاشوند

    با سلام
    خدمت تمام لر و لرزبانان.دوستان جرا از داخل و درون تنه خودمان به جان هم دیگه افتادیم وبا حرفهای که بی خودی تکرار کردیم باورمان شده اونی که با وهمیات و رویاهای که زاییده فکر خودمان مانند که در گرداب تنهایی کرفتار شده یا مانند کسی که تب تن اونو احاطه نموده دایم به ریشه خودمان میزنیم جرا باعث خوشحالی دیگران میشوییم. بخدا تا به خودمان احترام نذاریم توقع از دیگران نداشته باشیم .که این خیال باطل.جرا از خودمان فرار میکنیم.قصد نصیحت خدا میداند که ندارم. کوجیک همه هم هستم ارزوی سربلندی باری همه دارم

  4. لرایلام

    خواهش می کنم بجای این سایت یک شبکه تلوزیون لری تو خارج راه اندازی کنید .اگه بیشتر موسیقی لری پخش کنید بهتره .اگر شبکه راه اندازی بشه من ماهانه چند یورو کمک خواهم کرد .از یکی از روستاهای ایلام به سایت شما سر زدمه

  5. لرایلام

    چرا این اسامی گوناگون مثل زاگرس نشین و انواع شاخه شاخه فقط مربوط به اقوام ایرانی است اما فارس ها با این همه جمعیت شاخه شاخه ندارند؟

  6. حسنوند

    سلام درود بر شما آقای خدایی حرف دل ما لکها رو زدید.
    بژی لرستان بژی لکستان بژی بختیاری

پاسخ دادن به حسنوند لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

پیمایش به بالا