عبدالحسين زرين كوب اديب، مورخ، اسلام شناس، محقق و نويسنده بزرگ معاصر در سال 1301 هجري شمسي در شهرستان بروجرد بدنيا آمد. وي تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در زادگاه خود به پايان رساند و در كنار تحصيلات متوسطه، به تشويق و ترغيب پدرش به فراگيري علوم ديني از جمله فقه و تفسير و ادبيات عربي نيز پرداخت. دكتر زرين‌كوب پس از از اخذ ديپلم ادبي چند سال در بروجرد و خرم‌آباد به معلمي پرداخت و نظر به اطلاعات وسيع و زمينه گسترده فكري همه گونه علوم از تاريخ و جغرافي و ادبيات فارسي تا رياضي و فيزيك و علم الحيات را تدريس كرد.
وي در طي اين سالها به زبانهاي عربي، انگليسي،فرانسه، ايتاليايي و آلماني تسلط يافت و در سال 1323 اولين كتاب خود را بنام «فلسفه شعر يا تاريخ تطور شعر و شاعري در ايران» منتشر ساخت. عبدالحسين زرين‌كوب در سال 1324 در رشته ادبيات فارسي دانشگاه تهران با رتبه اول علمي پذيرفته شد و در طي سه سال بعنوان دانشجوي رتبه اول از اين دانشگاه دانش آموخته گرديد و سال بعد در مقطع دكتري ادبيات فارسي دانشگاه تهران پذيرفته شد.
دكتر زرين‌كوب از سال 1328سردبيري مجله هفتگي مهرگان را بمدت 5 سال عهده‌دار شد و از سال 1330 شمسی به همراه عده ديگري از فضلا و دانشمندان عصر نظير عباس اقبال آشتياني، سعيد نفيسي، محمد معين، پرويزخانلري، غلامحسين صديقي و عباس زرياب خوئي براي مشاركت در طرح ترجمه مقالات دائره‌المعارف اسلام چاپ هلند دعوت شد. وي در سال 1332 با دكتر قمر آريان همكلاس خود ازدواج كرد و در سال 1334 پس از دفاع از رساله دكتري خود «نقد الشعر، تاريخ واصول آن» به دعوت استاد بديع الزمان فروزانفر تدريس در دانشگاه تهران را آغاز كرد.
دكتر زرين‌كوب طي اين سالها به تدريس تاريخ اديان، تاريخ كلام و مجادلات فرق، تاريخ تصوف اسلامي و تاريخ علوم در دانشكده‌هاي ادبيات و هنرهاي زيباي دانشگاه تهران پرداخت و در عين حال با مجلات ادبي صاحب نام آن زمان همچون سخن، يغما،جهان نو، دانش، علم و زندگي، مهر، راهنماي كتاب و فرهنگ ايران زمين نيز همكاري داشت. دكتر زرين‌كوب در سال 1347 بعنوان استاد مهمان در دانشگاههاي كاليفرنيا و پرينستون به تدريس تاريخ ايران و تاريخ تصوف پرداخت و پس از بازگشت به ايران (1349) مجددا تدريس در دانشگاه تهران را ادامه داد. اين استاد فرزانه در فاصله سالهاي 1355 تا 1356 مديريت گروه ادبيات فارسي دانشگاه تهران را پذيرفت و در مدت يك سال مديريت خود برنامه جديدي براي اين گروه تنظيم كرد كه در آن از تمام برنامه‌هاي مشابه در گروههاي ادبيات فارسي دانشگاههاي بزرگ جهان استفاده شده بود. وي در طي سالهاي 1360 تا 1362 در كشور فرانسه به معالجه و همچنين تحقيق و تتبع در باب آثار مولوي پرداخت و پس از بازگشت به همكاري با سازمان نقشه‌برداري كشور (براي تدوين اطلس تاريخ ايران) و مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي پرداخت.
استاد زرين‌كوب در طول سالهای عمر خود لحظه‌اي از تدريس، تحقيق و تأليف غافل نبود و عليرغم وضعيت نامناسب مزاجي و كهولت سن همچنان آثار گرانقدري در حوزه تاريخ و فرهنگ تأليف نمود. وي در طول زندگي خود سفرهاي علمي متعددي به كشورهاي مختلف انجام داد و با بسياري ازبرجسته‌ترين دانشمندان و ايرانشناسان برجسته جهان نظير كلود كاهن، برتولد اشپولر، هانري ماسه،مينورسكي، هنينگ، برنارد لوئيس، والتر هينتس و… آشنايي نزديك داشت. دكتر زرين كوب همچنين در دهها مجمع و گردهايي علمي شركت جست و بعنوان نماينده ايران به ايراد سخنراني پرداخت. وي در طول عمر خود شهرت جهاني يافته بود و اكثر مراكز علمي و دانشگاههاي بزرگ جهان با وي ارتباط داشتند بگونه‌اي كه دانشگاه كمبريج براي تأليف فصلي از دوره بزرگ تاريخ خود از وي دعوت كرد و مؤسسه دائره‌المعارف اسلام چاپ هلند نيز پذيراي مقالات متعددي از اين دانشمند بزرگ گرديد. استاد در سال 1374 شمسی نيز بعنوان پژوهشگر بزرگ آثار مولانا جلال‌الدين به سمت دبير ايراني كنگره بزرگداشت مولوي در مونيخ برگزيده شد. ويژگي بزرگ دكتر عبدالحسين زرين‌كوب مطالعات وسيع وي در تاريخ، فلسفه، ادبيات، تصوف وعرفان، تاريخ اديان، معارف قديم و علوم اسلامي جديد و روش‌هاي تحقيق نوين بود كه كمتر استادي در تاريخ معاصر به پايه او رسيده است. دكتر زرين‌كوب در شهريور 1378 درگذشت.
———————————————————————————————–
آثار علمي بيادگار مانده از اين اديب بزرگ مشتمل بر ترجمه و تأليف صد جلد و دهها مقاله است كه بعضي از آنها به زبانهاي مختلف‌ترجمه شده‌اند:
فرار از مدرسه‌ــ از كوچه رندان ــ نه شرقي، نه غربي، انساني‌ــ يادداشت‌ها و انديشه‌ها ــ تاريخ در ترازوــ تاريخ ايران قبل از اسلام ــ ارسطو و فن شعرــ تاريخ ايران بعد از اسلام ــ جستجو و تصوف ايران‌ــ تاريخ مردم ايران، ايران قبل از اسلام ــ نقد ادبي ــ تاريخ مردم ايران، از پايان ساسانيان تا پايان آل‌بويه ــ با كاروان انديشه‌ــ روزگاران ايران، گذشته باستاني ايران ــ سيري در شعر فارسي‌ــ روزگاران، از پايان ساسانيان تا پايان تيموريان ــ شعر بي دروغ، شعر بي نقاب‌ــ روزگاران ديگر، از صفويه تا عصر حاضر ــ دو قرن سكوت‌ــ نقش برآب ــ از گذشته ادبي ايران‌ــ بحر در كوزه ــ پير گنجه‌ــ در قلمرو وجدان ــ پله پله تا ملاقات خداــ نردبان آسمان ــ زندگي و انديشه سعدي‌ــ شعله طور ــ انسان الهي